Sp.a wil meer controle op bedrijfstoeslag landbouwers

Vlaams parlementslid Els Robeyns (sp.a) wil dat landbouwers meer gecontroleerd worden op de randvoorwaarden die ze moeten naleven om inkomenssteun te ontvangen. Ze acht dat nodig omdat er vorig jaar 3.800 overtredingen werden vastgesteld terwijl maar een fractie van de steungerechtigden gecontroleerd werd. De landbouwadministratie verzekert dat er genoeg en goed gecontroleerd wordt.

Sinds 2005 moeten landbouwers om inkomenssteun te verkrijgen een aantal randvoorwaarden naleven op vlak van milieu, voedselveiligheid, dierenwelzijn, identificatie en registratie van de dieren en het in goede landbouw- en milieuconditie houden van de bodem. Tevens geldt als randvoorwaarde dat het areaal blijvend grasland behouden moet blijven. Elk jaar verliezen heel wat landbouwers een deel van hun bedrijfstoeslag omdat zij een aantal randvoorwaarden niet naleven.

Uit het antwoord van minister-president Kris Peeters op een parlementaire vraag van Vlaams volksvertegenwoordiger Els Robeyns blijkt dat meer dan de helft van de gecontroleerde landbouwers overtredingen begaat tegen de randvoorwaarden. “Het aantal overtredingen neemt bovendien toe”, constateert Robeyns, “want in 2011 werden maar liefst 3.799 overtredingen vastgesteld. Dat zijn er 155 meer dan het jaar voordien.” Uit de voorlopige en niet volledige cijfers blijkt ook een toename van het aantal gesanctioneerde landbouwers: 1.939 landbouwers aan wie bijna 677.000 euro steun niet werd uitbetaald. In 2010 werd 713.000 euro niet uitbetaald aan 1.364 landbouwers.

Robeyns vreest dat het werkelijk aantal overtredingen nog veel hoger ligt omdat slechts een beperkt percentage landbouwers gecontroleerd wordt. In 2010 werden bijvoorbeeld 1.799 landbouwbedrijven gecontroleerd. Daarnaast vindt ze het opmerkelijk dat slechts een beperkt aantal criteria oorzaak zijn voor de sanctionering. Landbouwers zijn voornamelijk niet in orde met de instandhouding van hun areaal blijvend grasland, met de nitraatrichtlijn, de identificatie en registratie van dieren en de verplichte teeltrotatie voor aardappelen.

Het Agentschap voor Landbouw en Visserij wenst te verduidelijken dat er op dit moment al heel wat controles in het kader van de randvoorwaarden worden uitgevoerd. De Europese regelgeving verplicht elke lidstaat om minimaal één procent van de landbouwbedrijven die steun aanvragen, te controleren op de naleving van de randvoorwaarden. Voor bepaalde verplichtingen zoals de identificatie en registratie van herkauwers is dit minimale controlepercentage vastgelegd op minstens vijf procent. In de praktijk worden de minimumdrempels voor controles nu al vaak ruimschoots overschreden.

Een aantal beheerseisen worden bij alle landbouwers administratief gecontroleerd. Het gaat hier om de verplichtingen met betrekking tot blijvend grasland, de verplichte teeltrotatie bij aardappelen en de mestbalans van het landbouwbedrijf. Een verhoging van de controles heeft hier dus geen enkele zin. Het Agentschap voor Landbouw en Visserij krijgt ook alle controleresultaten van de andere gespecialiseerde controle-instanties. Het Voedselagentschap, de Vlaamse Landmaatschappij en het Agentschap voor Natuur en Bos voeren in het kader van hun eigen werking immers ook controles uit.

Dat er bij de controles regelmatig inbreuken worden vastgesteld, bewijst volgens de landbouwadministratie de doeltreffendheid van de risico-analyse die ervoor zorgt dat de controles toegespitst worden op de landbouwbedrijven waar de kans op overtredingen het grootst is. “De randvoorwaarden houden veel verplichtingen in, de controles ter plaatse zijn heel gedetailleerd en nemen veel tijd in beslag”, vervolgt het agentschap. “Geregeld worden er bepaalde tekortkomingen vastgesteld, maar in vele gevallen gaat het om kleine inbreuken, zoals een beperkt aantal administratieve tekortkomingen in de registers.”

“Het is dus niet zo dat de helft van de landbouwers niet in orde is met de randvoorwaarden”, concludeert de Vlaamse landbouwadministratie, “integendeel, heel wat landbouwers leven alle verplichtingen goed tot heel goed na.” Het Agentschap voor Landbouw en Visserij is dan ook van mening dat het toegepaste controlesysteem voor de randvoorwaarden voldoende controles garandeert en zowel de risicoanalyse als de uitvoering voldoende efficiënt en effectief is.