Socio-economische impact ggo's meer perceptie dan feit

De Europese Commissie publiceerde vrijdag een verslag over de huidige beperkingen bij de beoordeling van de sociaaleconomische gevolgen van ggo-teelt in Europa. Uit het verslag, dat gericht is aan het Europees Parlement en de Raad, blijkt met name dat de bestaande informatie vaak statistische beperkingen vertoont en dikwijls gebaseerd is op vooroordelen omtrent de teelt van ggo-gewassen.

Aangezien de EU slechts een fractie uitmaakt van de totale oppervlakte die wereldwijd voor de teelt van ggo's wordt gebruikt, is de ervaring met ggo-teelt in Europa beperkt. Het is dan ook niet verwonderlijk dat er vrij weinig statistisch relevante informatie beschikbaar is over de ondervonden sociaaleconomische gevolgen van ggo-teelt.

De specifieke economische gegevens over de Europese situatie komen uit studies in lidstaten met ervaring in de teelt van herbicidetolerante of tegen plagen resistente genetisch gemodificeerde gewassen. Uit die studies blijkt dat, wanneer er veel onkruid en plagen zijn, landbouwers die dergelijke gewassen verbouwen op een grotere opbrengst kunnen rekenen.

In het verslag worden vele kritische opmerkingen geuit over de sociale gevolgen en de economische impact van ggo-teelt op de andere delen van de voedselketen. De kern van de discussie betreft de coëxistentie van ggo- en conventionele of biologische teelten in de gehele van-zaad-tot-schap-keten, maar ook het effect op de biodiversiteit, de wijziging van de landbouwmethoden en verkoopbaarheid van de producten. Over bijna al deze zaken lopen de meningen sterk uiteen. 

Ter aanvulling op de inbreng van de lidstaten wordt ook de bestaande internationale wetenschappelijke literatuur over de sociale en economische dimensie van ggo-teelt besproken. Daaruit komt naar voor dat economische analyses wereldwijd een goed beeld geven van de economische impact op het niveau van het landbouwbedrijf, met name voor herbicidentolerante en insectenresistente gewassen. Informatie over de sociale effecten op de hele voedselketen is echter, eens te meer, vrij beperkt of ontbreekt geheel.

Tot slot bespreekt het verslag de conclusies van door de EU gefinancierde onderzoeksprojecten naar de sociaaleconomische aspecten van ggo-teelt. Het CO-EXTRA-project behandelt de coëxistentie van ggo- en niet-ggo-leveringsketens, van de zaadproductie tot de schappen in de detailhandel. Uit de verkregen resultaten blijkt dat de coëxistentiekosten afhangen van de landbouwcontext (landschap, teeltsystemen, klimaat, landbouwpraktijk), het aandeel van de ggo-gewassen in het landbouwareaal en de bereidheid van de landbouwers om mee te werken.

Het CONSUMERCHOICE-project had onder meer tot doel de gemeten attitudes van consumenten in 10 lidstaten ten aanzien van ggo-voedingsmiddelen te vergelijken met hun feitelijk aankoopgedrag, wanneer hun de mogelijkheid wordt geboden om te kiezen tussen ggo- en niet-ggo-voedingsmiddelen. De antwoorden van consumenten op vragenlijsten over ggo-voedingsmiddelen blijken geen geen betrouwbare leidraad voor wat zij kopen in de supermarkt. Integendeel, de Europeanen kopen effectief ggo-voedingsmiddelen als zij fysiek aanwezig zijn in de winkelrekken.

Dit verslag is volgens John Dalli, EU-commissaris voor Gezondheid en consumentenbeleid, een uitgangspunt voor de lidstaten, de Commissie, het Europees Parlement en alle belanghebbenden om dieper over dit gevoelige onderwerp na te denken. "Met de publicatie van dit verslag voldoet de Commissie aan één van de laatste nog openstaande verzoeken van de Milieuraad uit december 2008", aldus Dalli. Hij roept op tot een objectieve discussie over de sociaaleconomische factoren van de teelt van ggo's in de EU.

Om merkbare vooruitgang boeken, moet volgens hem een verschuiving in de discussie plaatsvinden van de in het verslag besproken gepolariseerde percepties naar een meer concrete en objectieve basis. Daarom raadt de Commissie aan een gedegen geheel van factoren en indicatoren te ontwikkelen waarmee de sociaaleconomische gevolgen van ggo-teelt in de hele EU en voor de hele voedselketen kunnen worden nagegaan.

Meer info: Socio-economic implication of GMO cultivation in the EU