"Plattelandsfonds zou lokaal beleid meer kunnen sturen"
nieuwsTer ondersteuning van plattelandsgemeenten met een beperkte fiscale draagkracht heeft de Vlaamse regering een plattelandsfonds opgericht. De adviesraden SALV en Minaraad appreciëren sterk dat de specificiteit van deze gemeenten erkend wordt. Wel hadden ze liever een fonds gezien met meer sturend vermogen. Het aandeel open ruimte vinden ze een beter criterium dan de lengte van het verharde wegennet.
Plattelandsgemeenten hebben hun takenpakket zien groeien maar dat ging niet gepaard met een evenredige groei van de financiering. Bovendien kunnen plattelandsgemeenten ook minder middelen genereren als gevolg van weinig of geen economische bedrijvigheid en minder inwoners. Een plattelandsfonds voorziet als projectmatig fonds bijkomende middelen zodat de plattelandsgemeenten al hun taken kunnen blijven vervullen.
Met een voorontwerp van decreet geeft de Vlaamse regering uitvoering aan bovenstaande passage uit het regeerakkoord 2009-2014. De doelgemeenten van het plattelandsfonds worden afgebakend op basis van een formule die het aantal inwoners per km² en het percentage bebouwde oppervlakte in rekening brengt. Op basis van deze formule worden alle Vlaamse gemeente in een volgorde geplaatst. De eerste 50 gemeenten van deze lijst komen in aanmerking voor het plattelandsfonds.
De Strategische Adviesraad voor Landbouw en Visserij (SALV) en de Milieu- en Natuurraad van Vlaanderen (Minaraad) staan achter de doelstelling van het plattelandsfonds om bijkomende middelen te voorzien voor plattelandsgemeenten met een beperkte capaciteit ten opzichte van hun maatschappelijke opdracht. Zij hebben wel nog een aantal vragen en opmerkingen bij dit voorontwerp.
De raden steunen initiatieven die uitgaan van autonomie, responsabilisering en het beperken van de administratieve last. "Dit betekent echter niet dat de Vlaamse overheid de lokale besturen niet mag wijzen op enkele verantwoordelijkheden", betreuren ze. "Nochtans had de Vlaamse regering van de gelegenheid gebruik kunnen maken om op basis van partnerschap een duidelijke en sectoroverschrijdende invulling te geven aan het Vlaams plattelandsbeleid." Een cruciaal aandachtspunt is het vrijwaren van de open ruimte.
Gezien het beperkt sturende karakter zien de raden het plattelandsfonds als een voorlopige oplossing in afwachting van de globale herziening van de algemene financiering van de lokale besturen. Wat betreft de afbakening en de verdeelcriteria van het plattelandsfonds stellen de adviesraden vragen bij de keuze voor de criteria, de cijfers, het aantal gekozen gemeenten en het maximale trekkingsrecht. Deze keuzes worden volgens de raden niet of onvoldoende gemotiveerd.
Daarnaast vinden SALV en Minaraad de lengte van het verharde wegennet geen goed criterium voor de bepaling van de steun aan een gemeente. "De gemeentelijke inspanning voor het vrijwaren van het platteland kan moeilijk gerelateerd worden aan de lengte van het verharde wegennet alleen en zou beter benaderd worden door een meer generiek plattelandskenmerk, zoals het aandeel open ruimte", luidt de verklaring. Het is immers net de uitdaging om het gemeentelijk open ruimte beleid te ondersteunen.
Beide adviesraden betreuren dat het plattelandsfonds pas in werking zal gesteld worden aan het einde van de legislatuur 2009-2014. De principiële goedkeuring van het voorontwerp schept in elk geval heel grote verwachtingen bij de betrokken besturen.
De operationalisering van het plattelandsfonds roept bij de raden nog een aantal vragen op. Zo is het onduidelijk op welke manier de projecten in de huidige strategische meerjarenplanning zullen worden ingepast en binnen welke termijn het projectgeld gebruikt moet worden.
Daarnaast lijkt samenwerking tussen gemeenten voor de uitvoering van plattelandsprojecten voor de hand liggend. De raden vinden het dan ook noodzakelijk dat er een mechanisme wordt uitgewerkt om deze gemeentelijke samenwerking mogelijk te maken en zelfs te stimuleren.
