Koolzaad breekt ook in 2008 niet door

Op de termijnmarkt piekte de prijs van koolzaad onlangs op 540 euro per ton. Toch raakt de teelt maar niet verlost van haar predikaat 'beloftevol'. "Voor de oogst van dit jaar werd in ons land 10.500 tot 11.000 hectare uitgezaaid. In Wallonië is het areaal gekrompen met tien procent, in Vlaanderen is het zelfs gedaald tot een kwart of een vijfde van vorig jaar", zegt Christine Verhaeghe-Catrysse van de vzw Appo, die de teelt van olie- en eiwithoudende zaden in ons land ondersteunt.

Door de opmars van bio-energie leek enkele jaren geleden een mooie toekomst weggelegd voor de teelt van koolzaad. Maar intussen werden in Duitsland biodieselinstallaties stilgelegd en ook in ons land draaien de fabrieken niet op volle toeren. Anderzijds is een productie van 21 miljoen ton biodiesel vereist om tegen 2010 de Europese doelstellingen inzake biobrandstof te halen, schrijft Jacques Van Outryve in Boer&Tuinder. De EU verwacht trouwens dat het areaal oliehoudende zaden tegen 2015 zal toenemen van 7 naar 12,3 miljoen hectare.

Voor koolzaad schuilt ook een kans in het feit dat de Europese zelfvoorzieningsgraad voor plantaardige eiwitten nog geen dertig procent bedraagt. Tegelijk is de vraag naar plantaardige eiwitten in de hele wereld zeer sterk toegenomen omdat er steeds meer vraag is naar vlees, eieren en zuivelproducten. Daartegenover staan een aantal factoren die voorbije jaren een negatieve invloed hadden op de inzaai van koolzaad: de hervorming van het landbouwbeleid, de hoge graanprijzen en de afschaffing van de verplichte braaklegging.

Voor koolzaad was 1994 tot hiertoe het topjaar in ons land met een areaal van 13.500 ha. Niet toevallig bedroeg de verplichte braaklegging dat jaar 15 procent. Op deze gronden mochten immers energiegewassen geteeld worden, maar voor dit teeltseizoen werd de braaklegging op nul gezet. Ook andere elementen hebben allicht een impact gehad op de inzaai: de prijs van koolzaad is later beginnen stijgen dan die van tarwe, de energiepremie is gedaald en de oogst van vorig jaar was bedroevend. "En dan is er ook nog het feit dat koolzaad moet ingezaaid worden tussen half augustus en 10 september, terwijl eind augustus nog tarwe moest geoogst worden", zegt Verhaeghe-Catrysse.

"De boer moest beslissen om koolzaad uit te zaaien op een moment dat veel elementen nog niet gekend waren", gaat de koolzaadexperte verder. "Zo wisten de landbouwers amper dat de braaklegging zou worden opgeheven. Ook wat er met de bietenteelt zou gebeuren, was eind augustus nog niet bekend". Dat de landbouwers zich laten afschrikken door de moeilijke teelttechniek en de onzekerheid op het vlak van opbrengsten gelooft Verhaeghe-Catrysse niet. "Ook granen kenden de jongste jaren wisselende opbrengsten. De oogsttechniek van koolzaad raakt meer en meer bekend".(KS)