Investeerders kochten in 10 jaar 70,2 miljoen ha grond

Tussen 2000 en 2010 werd 70,2 miljoen hectare landbouwgrond in ontwikkelingslanden opgekocht of gepacht door bedrijven of overheden van derde landen. Volgens het Worldwatch Institute loopt het aantal grondverwervingen stevig op sedert 2008. Bijna de helft van alle grond die van eigenaar of pachter wisselt, bevindt zich in Afrika. Naast landbouw zijn ook bos- en mijnbouw, industrie en toerisme drijfveren.

Het Worldwatch Institute definieert 'land grabbing' als alle grootschalige grondverwervingen in ontwikkelingslanden door publieke en private investeerders. Dankzij een internationaal netwerk van 45 maatschappelijke organisaties en onderzoeksinstellingen (Land Matrix project) bestaat er een database die ruim 1.000 gronddeals beschrijft die betrekking hebben op 70,2 miljoen hectare.

Investeerders hebben vooral grond in Afrika verworven, 34,3 miljoen hectare sinds 2000 om precies te zijn. Het aantal investeringen is in tien jaar tijd met 260 procent gestegen. Ook Azië en Latijns-Amerika zijn in trek voor agrarische investeringen met respectievelijk 27,1 miljoen en 6,6 miljoen hectare gronddeals. Brazilië, India en China zijn de grootste gegadigden voor landbouwgrond in derde landen. Samen met Indonesië, Maleisië en Zuid-Korea kochten zij 30,4 miljoen hectare.

De Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk hebben het voorbije decennium op 6,4 miljoen hectare landbouwgrond beslag gelegd. Een laatste belangrijke groep van investeerders (goed voor 4,6 miljoen hectare) zijn de Golfstaten die veel olie maar weinig vruchtbare grond hebben.

In het onderzoek komen twee trends naar voren: groeilanden investeren vaak in nabij gelegen derde landen die dezelfde cultuur delen terwijl rijke landen vooral grond kopen in arme landen die bijzonder kwestbaar bleken voor de wereldwijde crisissen van de laatste jaren. Sinds de voedselcrisis in 2007-2008 is de interesse in landbouwgrond fors toegenomen. Al is dat ook te wijten aan de gunstigere marktsituatie voor biobrandstoffen.

Het Worldwatch Institute neemt geen blad voor de mond over de gevolgen van dit fenomeen. "In veel gevallen moeten lokale boeren wijken omdat zij geen afdwingbare eigendomsrechten hebben op de gronden of niet naar de rechter kunnen stappen om deze rechten te verdedigen. De nieuw verworven grond past vaak in een industrieel landbouwmodel dat een negatieve impact kan hebben op de omgeving." Aangezien dit proces door de overheden niet in goede banen wordt geleid, vreest het instituut dat de gronddeals enkel de investeerders ten goede komen.

Meer info: Foreign investment in agricultural land