Gemeenten maken steeds meer werk van erosiebestrijding

Vlaams minister van Leefmilieu Joke Schauvliege verleent voor de eerste jaarhelft van 2013 aan 16 gemeenten subsidies voor erosiebestrijding. Op het totaal bedrag van één miljoen euro gaat bijna 900.000 euro naar de uitvoering van kleinschalige erosiebestrijdingswerken in Brabantse en Limburgse gemeenten. Dammen, bekkens en grasstroken zullen de kans op overlast na onweersbuien verkleinen.

Vooral gemeenten in heuvelachtige gebieden met een (zand)lemige bodem kampen met erosieproblemen. Ongeveer een kwart van de Vlaamse landbouwpercelen is licht tot sterk erosiegevoelig. Na zware onweders, zoals afgelopen weekend, treden regelmatig problemen van water- en modderstromen op. Die leiden tot schade aan woningen en tot hoge ruimingskosten op wegen.

Minder zichtbaar, maar minstens even ernstig, zijn de gevolgen van de aanvoer van sediment naar de waterlopen en rioleringen. De kosten voor baggeren en ruimen van specie, die in de waterloop of riolering vaak nog beladen geraakt met verontreinigende bestanddelen, kunnen hoog oplopen en veroorzaken milieuhinder. Door bodemerosie verdwijnt ook de meest vruchtbare bodemlaag van de akkers en zien landbouwers één van hun belangrijkste productiefactoren letterlijk wegspoelen.

Erosiebestrijding blijft het speerpunt van het bodembeschermingsbeleid van minister Schauvliege. "Met een preventief erosiebeleid ondersteunen we de rioleringsinspanningen van de gemeenten en beheersen we de sedimentaanvoer naar waterlopen en waterwegen. Water- en modderoverlast op de wegen en in woonkernen brengen hoge kosten met zich mee. Elke euro voor erosiebestrijding wordt nadien dubbel en dik terugverdiend door minder schade en minder ruimingskosten", legt Schauvliege uit.

Preventieve erosiebestrijding is volgens de minister het meest duurzame antwoord op deze problematiek. Bij een brongerichte aanpak kunnen op hoger gelegen akkers bijvoorbeeld grasbufferstroken, dammen of erosiepoelen aangelegd worden. De preventieve maatregelen leveren ook een positieve bijdrage op het vlak van klimaatadaptatie. De verwachting is dat hevige onweders door de klimaatverandering frequenter zullen voorkomen, waardoor de problematiek van water- en modderoverlast in de toekomst nog zal toenemen.

In 2002 startte de Vlaamse overheid met het jaarlijks toekennen van subsidies aan gemeenten voor de opmaak van erosiebestrijdingsplannen en de uitvoering van erosiebestrijdingswerken. In 2010 besliste Schauvliege om ook gemeentelijke erosiecoördinatoren te subsidiëren. Een schot in de roos. “Vanaf 2011 zien we een verdubbeling van de subsidies voor erosiebestrijdingswerken en alles wijst erop dat deze stijging zich verder doorzet”, stelt minister Schauvliege vast.

Intussen beschikken vrijwel alle gemeenten met erosiegevoelige gronden over een goedgekeurd erosiebestrijdingsplan, dat de erosieproblemen op het grondgebied van de gemeente aanduidt en waarin mogelijke oplossingen zijn uitgewerkt. De Vlaamse overheid verleende hiervoor in de periode 2002-2012 globaal 4.457.000 euro subsidies aan 109 gemeenten.

Sinds 2010 maakten de gemeenten gretig gebruik van de nieuwe subsidiemogelijkheid om een erosiecoördinator aan te stellen. In de periode 2010-2012 verleende de Vlaamse overheid hiervoor aan 76 gemeenten in totaal 3.344.000 euro subsidie.
 
Na het opstellen van de gemeentelijke erosiebestrijdingsplannen en dankzij de ondersteuning van de erosiecoördinatoren raakt de uitvoering van de gemeentelijke erosiebestrijdingswerken nu volop op dreef. Er is duidelijk sprake van een stijgende trend. Zo keurde minister Schauvliege voor de eerste helft van dit jaar 16 erosiebestrijdingsprojecten goed voor een totaal subsidiebedrag van bijna 900.000 euro.

Met dat geld worden werken uitgevoerd in Asse, Bekkevoort, Diest, Galmaarden, Heers, Hoegaarden, Hooglede, Lubbeek, Merchtem, Sint-Genesius-Rode, Sint-Truiden en Tongeren. De dammen, bufferbekkentjes en -grachten en grasstroken die er komen, zullen het afstromende water vertragen en bufferen en het meegevoerde sediment doen neerslaan.

De overige subsidies - tijdens de eerste zes maanden van dit jaar trok Schauvliege in totaal één miljoen euro uit voor erosiebestrijding op lokaal niveau - zijn voor de opmaak van een gemeentelijke erosiebestrijdingsplan in Denderleeuw en de aanstelling van erosiecoördinatoren in Kortemark, Pittem en Staden.

In de periode 2002-2012 investeerde de Vlaamse overheid een totaal subsidiebedrag van ongeveer 9, 5 miljoen euro in erosiebestrijding. Ongeveer de helft van de projecten werd uitgevoerd in de provincie Limburg en 30 procent in de provincie Vlaams-Brabant. De provincies Oost- en West-Vlaanderen namen elk ongeveer 10 procent voor hun rekening.