"Gedeeltelijk herstel Vlaams land- en tuinbouwinkomen"

Een raming van Boerenbond wijst uit dat de omzet van de Vlaamse land- en tuinbouw in 2010 met 10,4% en het land- en tuinbouwinkomen met 35% stijgt in vergelijking met 2009. Dat laatste is een gedeeltelijk herstel van de zware verliezen van de twee voorgaande jaren (-50%). “De sector klimt uit een diep dal, alleen de varkenshouderij verkeert nog steeds in een zware crisis”, besluit Boerenbond-voorzitter Piet Vanthemsche.

De studiedienst van Boerenbond maakte eind september, naar jaarlijkse gewoonte, een raming van het Vlaamse land- en tuinbouwinkomen. Daaruit blijkt dat zo goed als alle oogstopbrengsten lager uitvallen dan in 2009. Voor de meeste land- en tuinbouwproducten werden wel betere prijzen genoteerd. Zowel in de akkerbouw, als de groenten- en fruitteelt, zorgen verbeterde prijzen voor omzetherstel. Boerenbond hoopt daarom dat 2010 een kanteljaar wordt dat het einde van de crisis inluidt voor alle sectoren.

De tot nog toe gerealiseerde Vlaamse graanproductie (exclusief korrelmaïs) ligt naar schatting ruim 10% lager in vergelijking met 2009. Tegelijk zijn er kwaliteitsproblemen als gevolg van het regenweer in augustus, waardoor veel baktarwe gedeclasseerd werd naar voedertarwe. Door de aanzienlijk lagere graanproductie in Rusland en in mindere mate in de EU liggen de prijzen bijna dubbel zo hoog als in 2009. Boerenbond merkt wel op dat de graanprijzen toen uitzonderlijk laag noteerden.

Als gevolg van de droogte en hitte lag de opbrengst van vroege aardappelen gemiddeld 40% lager dan in 2009. Voor de bewaaraardappelen valt de opbrengst naar verwachting 10 à 15% lager uit. De termijnmarkt voor aardappelen geeft reeds een duidelijke indicatie van hogere prijzen als gevolg van die lagere opbrengsten.

De suikerbietcampagne startte begin september en draait volop. De opbrengst zal met een geschat gemiddelde van 12,4 ton suiker per ha vermoedelijk 10% lager liggen dan in het topjaar 2009, toen gemiddeld 13,25 ton per ha gerealiseerd werd.

Na het dramatische jaar 2009 kwam er een heropleving van de prijzen in de groentesector. Vooral de glasgroenten konden in de eerste acht maanden van dit jaar rekenen op behoorlijke prijsverbeteringen. Voor groenten in open lucht waren de prijsstijgingen beperkter. De prijzen van industriegroenten lagen contractueel vast zodat het door de zomerdroogte getemperd aanbod niet tot hogere prijsniveaus leidde. De gemiddelde contractprijzen lagen dit jaar zo’n 9% lager dan in 2009.

De globale omzet van fruit lag in de eerste acht maanden van 2010 zo’n 10% hoger dan in dezelfde periode van 2009. In de sierteeltsector bleef de omzet stabiel in vergelijking met 2009. “De sector toonde vorig jaar reeds aan overeind te kunnen blijven in crisistijden”, aldus Piet Vanthemsche.

In de dierlijke productie zorgt vooral de herstelde melkprijs (+30% tegenover 2009) voor een omzetstijging. Tegelijk nam ook de geproduceerde hoeveelheid melk toe met ongeveer 3%. Globaal steeg de omzet voor de melkveehouderij met 34%. De productie van rundvlees daalde in 2010 met 3% in vergelijking met 2009. De gemiddelde rundveeprijzen lagen lichtjes lager dan in 2009. Globaal daalde de omzet van de rundvleessector met 4%.

Het aantal braadkippen steeg met 4% in vergelijking met vorig jaar. De prijzen van de braadkippen bleven daarbij ongewijzigd. In de eiersector bleef de productie op hetzelfde niveau als in 2009. Globaal daalde de omzet met 9% door een even grote daling van de prijzen in vergelijking met 2009.

Het resultaat van de dierlijke productie wordt negatief beïnvloed door de zware crisis waarin de varkenshouderij blijft verkeren. “Te lage prijzen voor de varkens en te hoge maar vooral te volatiele veevoederprijzen, zorgen voor onrust in de sector”, verklaart Vanthemsche. De varkensprijzen lagen in 2010 opnieuw zo’n 6% lager dan in 2009. “Door twee opeenvolgende jaren met bijzonder lage prijsniveaus wordt de situatie in deze voor Vlaanderen belangrijke sector, buitengewoon moeilijk”, vreest Vanthemsche.

De globale omzet van de Vlaamse land- en tuinbouw, waarbij alle sectoren van de plantaardige en van de dierlijke productie in rekening worden genomen, steeg met 10% in vergelijking met 2009. Deze stijging is het resultaat van een toename van de totale omzet in de plantaardige sector met 22%, terwijl de omzet in de dierlijke sector amper met 2% steeg.

De volatiele veevoederprijzen kunnen dit cijfer nog sterk neerwaarts beïnvloeden aangezien veevoeders 50% uitmaken van de totale uitgaven van een Vlaams landbouwbedrijf. Naast de stijging van de veevoederprijzen, stelt Boerenbond een sterke stijging vast van de energieprijzen (+30%). De gestegen energie- en voederkosten waren dan ook de voornaamste oorzaken voor een algemene stijging van de directe kosten met 8%.

Boerenbond schat dat het inkomen in de Vlaamse land- en tuinbouw met 35% steeg ten opzichte van 2009. Hierdoor herstelt de sector zich, na twee jaren van diepe crisis, waarin het totale Vlaamse land- en tuinbouwinkomen gehalveerd werd. “Het gaat evenwel om een gedeeltelijk herstel”, waarschuwt Vanthemsche.

Zo raamt Boerenbond dat het inkomen van 2010 nog 24% onder het gemiddelde inkomen van 2003-2007 zal liggen. Het inkomen per volledig tewerkgestelde arbeidskracht in de land- en tuinbouwsector (19.967 euro) ligt in 2010 ook nog steeds 49% onder het gemiddeld brutoloon van de loon- en weddetrekkenden in Vlaanderen (39.333 euro).

Boerenbond noemt het onrustwekkend dat de productiekosten trendmatig stijgen, terwijl de omzet de voorbije jaren fluctuaties kende, die globaal genomen de trend van de stijgende kosten niet volgen. “Kernprobleem blijft het doorrekenen van stijgende kosten. Volatiliteit op de grondstoffenmarkten maakt het de landbouwers extra moeilijk”, analyseert Vanthemsche. “Vooral prijsschommelingen zijn moeilijk door te rekenen zodat ik pleit voor stabiele prijzen voor landbouwgrondstoffen op een weliswaar voldoende hoog niveau.”