Commissie lanceert debat over hervorming EU-budget

De "midterm review" is een uitvinding van Commissievoorzitter José Manuel Barroso. Na de mislukte top van juni 2005, waar de toenmalige Britse premier Tony Blair een Luxemburgs voorstel afschoot, want te behoudsgezind, pakte Barroso met de "midterm review" uit. Het bood Blair de kans om de essentie van het Luxemburgs voorstel over te nemen en toch zijn gezicht te redden. Zo slaagden de lidstaten er in december 2005 in om een vergelijk over het begrotingskader voor de periode 2007-2013 af te sluiten. De toezegging dat er in 2008/2009 een "midterm review" zou komen, was één van de glijmiddelen om de voor- en tegenstanders te lijmen.

Het document van 11 pagina's dat de Commissie woensdag publiek zal maken, bestaat uit drie delen. Eerst is er een overzicht over de manier waarop het budget in het verleden werd aangewend om de prioriteiten van het Europees integratiebeleid te ondersteunen. In 1965 ging 70,8 procent naar het landbouwbeleid. In 2013 zal dat slechts 32 procent zijn.

Het tweede deel focust op de toegevoegde waarde die het EU-budget in de toekomst aan het beleid moet geven. De uitdagingen waarmee de Unie de volgende jaren geconfronteerd zal worden - globalisering, kennismaatschappij, demografie, solidariteit, klimaat, migratie - komen hier uitgebreid aan bod. "Het is evident, aldus de Commissie, dat de financiële middelen een essentiële rol spelen om op de verwachtingen van de burgers een antwoord te geven". Dan komt de vraag naar het efficiënt beheer. De Commissie wijst hier op het belang van de cofinanciering met de nationale staten of regio's en de noodzaak om een grotere flexibiliteit van het budget door te voeren.

In een derde luik gaat de Commissie op herkomst van de begrotingsmiddelen in. Het aandeel van de traditionele eigen middelen, zoals douanerechten, dat in 1988 bijna 30 procent bedroeg, haalt momenteel nauwelijks 15 procent. Vermits ook het BTW-aandeel de laatste jaren spectaculair terugviel, worden lidstaten rechtstreeks "getaxeerd" op basis van hun bruto binnenlands product. In 2013 zullen die BBP-bijdragen meer dan 70 procent van de Unie-inkomsten voor hun rekening nemen, in 1988 was het nauwelijks 10 procent. De kreet om de "juste retour" wordt onder meer door deze financieringswijze gevoed.

De Commissie vraagt zich dus af of deze financieringsmethode niet moet herzien worden. Aan een echt pleidooi voor meer eigen middelen en eigen Europese belastingen waagt de Commissie zich echter niet. Evenmin is er een kritische vraag of bedenking over de grootte van het EU-budget. Gegeven de gevoeligheid van de kwestie en de noodzaak om de nieuwe grondwet vlug te ratificeren, vond de Commissie het blijkbaar verantwoord om op veiligheid te spelen.(KS)