Bijensector trekt nog maar eens aan alarmbel

De fruittelers vrezen al enkele jaren dat de kwaliteit van het fruit zal achteruig gaan als het aantal bijenvolken in ons land verder blijft dalen. "De vraag naar bijenkasten vanuit de fruitsector is nu al groter dan het aanbod. Het aantal Vlaamse imkers is de afgelopen tien jaar met een vierde gedaald en er lijkt niet meteen beterschap op komst", zegt Frans Daems van de Koninklijke Vlaamse Imkersbond in Het Nieuwsblad.

De lentebloesems kleuren het landschap, maar heel wat fruitkwekers vinden onvoldoende bijen om al die bloemen te bestuiven. Terwijl ze vroeger vaak 25 kasten per hectare konden plaatsen, moeten ze zich tevreden stellen met 15 bijenvolken. "Ook de wind en andere insecten spelen een rol bij de bevruchting van de bloemen, maar honingbijen blijven de beste bestuivers", zegt Frans Daems. Volgens de bijenkenner zullen er zonder bijen misschien evenveel appels aan een boom hangen, maar bij de oogst zal het verschil goed merkbaar zijn. Met een goeie bestuiving krijg je meer kwaliteitsfruit en minder afval''.

In de serres proberen telers dat op te vangen door hommels in te zetten, maar voor de fruitteelt is dat onbegonnen werk. Een hommelvolk telt ongeveer 250 diertjes, waarvan de helft uitvliegt, terwijl een bijenkast 60.000 bijen telt, waarvan de helft op zoek gaat naar nectar en honing. Je zou al honderden hommelvolken moeten uitzetten om het werk van enkele bijenkasten over te nemen, luidt het.

Volgens Daems zijn er twee grote oorzaken voor de crisis in de imkerij: de vergrijzing van de imkers en de verzwakking van de bijenvolken. "Vandaag zijn er geen 5.000 imkers meer in Vlaanderen, terwijl er tien jaar geleden nog 6.500 waren. Veel imkers zijn gepensioneerden. Als er iets misloopt met hun bijenbestand, zijn ze eerder geneigd om te stoppen dan om van nul te herbeginnen". Het aantal bijenkasten is de jongste jaren niet alleen sterk teruggelopen, ook de conditie van de diertjes gaat erop achteruit. "Steeds meer bijenvolken komen verzwakt uit de winter, zonder dat we daar een sluitende verklaring voor vinden. Als imker sta je daar machteloos tegenover. De dieren zijn te zwak om voor nieuw broed te zorgen, terwijl de natuur nog niet klaar is om ze massaal van voedsel te voorzien'', zegt Daems.

Het gaat vaak om zeer regionale fenomenen. De imkersbond probeert dat op termijn bij te sturen door de openbare besturen en de natuurverenigingen aan te porren om bij elke aanplanting minstens 25 procent te reserveren voor bijenvriendelijke planten. Een andere mogelijkheid is de aanplanting van grote koolzaadvelden. "Als Vlaanderen voor biodiesel kiest om de Kyoto-norm te halen, dan is er ruimte voor zowat 30.000 hectare koolzaad", zegt Jos Fagard van het Provinciaal Instituut voor Biotechnisch onderwijs in Tongeren. "De bijen zouden dan het hele seizoen voldoende voedsel vinden".