75 miljoen euro voor ‘Blue Deal’ tegen droogte

Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir trekt 75 miljoen euro uit om via een 70-puntenplan de droogte aan te pakken. “Een Blue Deal”, aldus minister Demir. Het belangrijkste punt uit het plan is om meer natte natuur in te richten. “Moerassen, plassen, meren, natte graslanden, veengebieden en (kust)moerassen moeten hersteld worden, want die houden water vast.”

Uit recente satellietbeelden blijkt dat België één van de Europese landen is die het zwaarst getroffen wordt door droogte. “Ons grondwater staat een pak lager dan normaal en daarmee doen we het slechter dan Spanje en Zuid-Italië”, zegt Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir. “Van alle OESO-regio's scoort Vlaanderen zelfs op drie na het slechtst voor waterbeschikbaarheid. Dat merkten we aan waterleveringsproblemen in Vlaams-Brabant enkele maanden geleden als gevolg van ongezien veel watergebruik.” De minister heeft nu een plan klaar om de droogte aan te pakken: een 'Blue Deal'. In eerste instantie maakt de Vlaamse regering daar 75 miljoen euro voor vrij, al komen daar later nog extra middelen bij.

Het geld gaat naar uiteenlopende projecten. Zo wil de regering de Vlaamse natte natuur - denk aan plassen, meren, moerassen, natte graslanden en veengebieden - herstellen. Vlaanderen verloor de afgelopen 5 à 6 decennia 75 procent van die gebieden, maar natte natuur kan wel de grootste hoeveelheden water vasthouden en slaat daarnaast ook veel koolstof op. Ook het herstel van historische vloeiweidensystemen of de hermeandering van beken en rivieren kan deel uitmaken van het project.

Daarnaast maakt Vlaanderen geld vrij om grootschalige waterbuffers aan te leggen, die voor reservecapaciteit zorgen. “Er wordt ook geld uitgetrokken om er in landelijk gelegen gebieden voor te zorgen dat er meer water in de grond infiltreert, zodat het grondwater wordt aangevuld, de natuur minder snel verdroogt en er meer water beschikbaar blijft voor de landbouw”, reageert minister Demir. “Dat zal onder meer gebeuren door kleine stuwen te plaatsen in afwateringsgrachten.”

De regering wil de industrie en landbouw meenemen in de oplossing. “Vanaf 2022 zullen bedrijven bijvoorbeeld een waterscan of -audit moeten laten uitvoeren als ze financiële steun of vergunningen aanvragen”, klinkt het. “Voor grootverbruikers en bedrijven met een grote verharde oppervlakte worden ze sowieso verplicht tegen 2022.” De Vlaamse regering voert ook een meldingsplicht in voor wie water uit onbevaarbare waterlopen haalt om bijvoorbeeld velden te besproeien. Momenteel kan een gouverneur bij droogte wel verbieden om water op te pompen, maar er is geen overzicht van wie daar nu allemaal gebruik van maakt.

Ook de lokale besturen moeten mee. Vlaanderen zal tussenkomen voor goede onthardingsingrepen van lokale besturen. “Gemeenten moeten vanaf 2024 verplicht een hemelwater- en droogteplan op te stellen als ze aanspraak willen maken op watergerelateerde subsidies”, aldus Demir. Momenteel kunnen gemeenten ook al zo'n plan maken, maar daar is weinig interesse voor: amper 19 van de 300 hebben dat ook gedaan.

De lekkende waterleidingen zijn een andere prioriteit: tegen 2025 moet Vlaanderen de 'Infrastructure Leak Index' onder de 0,5 krijgen, terwijl die nu voor sommige waterbedrijven nog oploopt tot meer dan 1,5. De ingrepen mogen bovendien geen impact hebben op de waterfactuur. Tot slot komt er een meldingsplicht voor wie water wil nemen uit onbevaarbare waterlopen. De regering wil zo een beter zicht krijgen op de hoeveelheid water die door derden wordt afgenomen.

Dit alles zal onder het toezicht van een Taskforce Droogte gebeuren, die onder leiding staat van minister Demir en waar professoren Patrick Willems (KU Leuven) en Marijke Huysmans (VUB en KU Leuven) deel van uitmaken. Daarnaast zijn ook ministers Hilde Crevits, Bart Somers en Lydia Peeters betrokken, net als de provinciegouverneurs, de VVSG, De Vlaamse Milieumaatschappij, Aquaflanders, De Vlaamse Waterweg en Aquafin.