6 meter bufferstrook strenger dan “extreme” scenario VLM

De boerenorganisaties en natuurbewegingen buigen zich sinds vorige week over een nieuw mestactieplan, het zevende sinds begin jaren 2000. De brede teeltvrije zones waren een speerpunt in het gelekte MAP7 waarmee het kabinet Demir al naar de Europese Commissie was getrokken.

De Tijd baseerde zich voor haar data onderzoek op een studie van de Vlaamse Landmaatschappij (VLM), de Bodemkundige Dienst van België en het Instituut voor Landbouw-, Visserij- en Voedingsonderzoek (ILVO) uit 2018. Daarin staat te lezen dat ongeveer 23.000 kilometer waterlopen grenst aan landbouwpercelen. Toch lijkt dat een onderschatting, volgens de krant, want niet al het water is toen in rekening genomen.

Vooral in de West-Vlaamse polders in de buurt van Brugge en Blankenberge, die doorspekt zijn met kleine waterlopen, is de impact van de bufferstroken aanzienlijk. De regio Diksmuide, ook in West-Vlaanderen, kleurt eveneens donkerrood. Ook het Meetjesland, ten noorden van Gent, en grote delen van het Waasland kleuren rood. Elders in Vlaanderen zijn de gevolgen beperkter.

Door de forse versnippering in Vlaanderen zouden vooral kleine percelen de dupe worden. Meer dan 20 procent van de geraakte percelen is kleiner dan een halve hectare, bijna de helft van de landbouwgronden die geviseerd worden, is niet groter dan een hectare.

In Oost-Vlaanderen en Antwerpen boeten bij een buffer van 6 meter vooral de maïs- en de aardappelteelt aan oppervlakte in. In beide provincies gaat ongeveer 4,5 procent van het areaal verloren. De impact op het verbouwen van groenten en graansoorten schommelt zowel in West- en Oost-Vlaanderen als in Antwerpen rond 3 procent. In Limburg en Vlaams-Brabant zijn de verliezen voor alle teelten veel beperkter.

Opbrengstverliezen

Bij teeltvrije stroken van 3 meter breed schat de VLM het totale opbrengstverlies in Vlaanderen op zo'n 13,2 miljoen euro, bij teeltvrije stroken van 5 meter – in de studie het “extreme” scenario genoemd - gaat het al om 20,9 miljoen euro. Een scenario met 6 meter brede bufferzones werd niet voorgerekend, maar de opbrengstverliezen zijn dan nog hoger. Opvallend is dat per extra teeltvrije meter nemen de opbrengstverliezen lineair toenemen, volgens de studie. De ecologische winst in termen van nitraatuitspoeling evolueert dan weer niet in dezelfde mate mee.

In de studie van de VLM waar De Tijd zich op baseerde, was alle grasland meegenomen. Dan zou ruim 15000 hectare extra getroffen worden door de bufferstroken. Maar die redenering klopt niet, onderstreept de VLM. "Zo gaat De Tijd ervan uit dat de bufferstroken ook voorzien moeten worden op weiden en blijvend grasland, wat niet het geval is. Aangezien graslanden het grootste deel van de percelen bedekt zal het areaal landbouwgrond dat uit productie gaat een stuk lager zijn", luidt het in een persbericht. "Bovendien is onduidelijk wat de definitie is van 'waterloop' zoals De Tijd ze hanteerde."

De VLM noemt dergelijke scenarioberekeningen "erg voorbarig, aangezien nog afweken kan worden van de uniforme breedte" en onderstreept dat het al het mogelijke zal doen om een akkoord mogelijk te maken dat de waterkwaliteit in het landbouwgebied verbetert.