Zwitserland beschermt morele rechten van planten

In Zwitserland heeft het parlement een wet goedgekeurd die de morele en sociale rechten van planten beschermt. De nieuwe regelgeving komt er nadat een panel van biologen, rechtsgeleerden, theologen en filosofen zich maandenlang boog over genetische manipulatie en gevoelens van planten. In de rest van de wereld wordt het Zwitsers initiatief op hoongelach onthaald. Zelfs Michel Vandenbosch van Gaia vindt het plan ronduit belachelijk.

Jarenlang hebben wetenschappers experimenten uitgevoerd op groenten, rijst, granen en aardappelen. Maar hebben ze er ooit bij stilgestaan hoe vernederend en pijnlijk dat is voor die planten? Met die vraag trok het Zwitsers parlement naar een ethische commissie. "We moesten op onze tanden bijten om niet in lachen uit te barsten", geeft Markus Schefer, lid van de commissie en professor in de rechten, toe. "Maar we moesten de zaak wel ernstig nemen. Onze grondwet beschermt nu eenmaal elke levensvorm - dus ook planten - tegen genetische manipulatie".

De nieuwe wet gaat nog een stap verder. In een document van 22 pagina's legt hij de morele rechten van planten vast. "Als de conservatieven hun zin krijgen, mogen we straks geen bloemen meer plukken in een veld en is het ook afgelopen met druiven zonder pitten", zegt Dr. Beat Keller, een gevierd bioloog aan de universiteit van Zürich. "Wetenschappelijke experimenten op planten mogen alleen nog na een formele goedkeuring door de overheid, na het indienen van een lijvig dossier waarin je bevestigt dat je de planten niet zal laten lijden".

Volgens Yves Poirier, diensthoofd van de afdeling biotechnologie aan de universiteit van Lausanne, nam het debat pas écht surrealistische vormen aan toen sommige commissieleden zich luidop afvroegen of planten ook gevoelens hebben. "Straks gaan ze nog uitzoeken of een wortel niet te veel pijn heeft als we hem schrapen en in kokend water onderdompelen? Mogen we eigenlijk nog wel een slaatje eten? Wat is de volgende stap? Een ethische commissie over de morele rechten van microben?"

Michel Vandenbosch van Gaia, die zelf nochtans elke kreeft zou redden van de afschuwelijke dood van de kookpot, komt nauwelijks bij als hij het verhaal hoort. "Groenten hebben geen centraal zenuwstelsel zoals mensen en dieren. Zij lijden geen pijn. En tegen planten praten om ze te laten groeien, helpt heus niet. Wetenschappers die dát geloven, zitten ofwel aan de drank, ofwel aan de drugs. De eerste die mij nog verwijt dat ik overdrijf, stuur ik naar Zwitserland".

Johan De Tavernier, professor milieu-ethiek aan de KU Leuven, ziet een dergelijk initiatief nog niet meteen opduiken in België. "Maar er zijn nu al mensen die niet willen dat we bermen op de snelweg maaien om vogels te redden. Wie weet wat de volgende stap is", aldus De Tavernier. Over planten en hun gevoelens is het laatste woord nog niet gevallen. Een Japanse blog trekt al enkele dagen de aandacht van de wereldpers. De blog wordt gevoed door een plant, die via sensoren verbonden is met een computer. "Ik heb vandaag lekker kunnen zonnebaden, maar gisteren was het veel te grijs", bloklettert de plant. Zeuren over het weer kan hij dus alvast.(KS)