Zorgt Tönnies ook voor daling Belgische varkensprijzen?

Nu het district Gütersloh in de Duitse deelstaat Noordrijn-Westfalen opnieuw in lockdown gaat na de grootschalige corona-uitbraak bij het plaatselijk slachthuis van Tönnies, komt de vleessector in het land verder in opspraak. De Duitse minister van Arbeid onderzoek of het gerechtelijk mogelijk is om de kosten voor de tests en de handhaving van de quarantaine op Tönnies te verhalen en er wordt ook onderzocht of topman Clemens Tönnies strafrechtelijk vervolgd kan worden. FEBEV vreest dat Belgische vleesbedrijven hinder zullen ondervinden van de mistoestanden bij Tönnies.

Volgens de laatste statistieken zijn al meer dan 1.500 werknemers van het Tönnies-slachthuis in Reha-Wiedenbrück besmet met het coronavirus. Deze cijfers noopten de lokale autoriteiten tot het nemen van strenge maatregelen. Niet alleen alle 7.000 werknemers, voornamelijk afkomstig uit Oost-Europa, werden in quarantaine geplaatst.

Ook het openbare leven in het district Gütersloh, dat ongeveer 370.000 inwoners telt, wordt opnieuw aan banden gelegd. Fitnesszalen, bioscopen en cafés zijn er opnieuw gesloten en talrijke culturele evenementen werden afgelast. Ook scholen en crèches moeten toe. De lockdown wordt in eerste instantie voor een week opgelegd en daarna wordt er gekeken hoever het virus zich mogelijk verspreid heeft onder de mensen die niet voor Tonniës werken. Vandaag is het virus vastgesteld bij 24 mensen die niet bij het bedrijf werken.

Deze corona-uitbraak is tot dusver de grootste in Duitsland. Het is ook de eerste keer in het land dat lockdownmaatregelen in een regio opnieuw worden ingevoerd sinds Duitsland de maatregelen begon te versoepelen. Driehonderd politieagenten moeten de naleving van de nieuwe lockdown helpen handhaven.

Naast de impact op het sociale en economische leven in het district heeft de corona-uitbraak bij Tönnies ook geen positieve invloed op het vertrouwen in de Duitse vleesindustrie. En ook Tönnies, dat voordien al geen te beste naam had, ligt zwaar onder vuur. Vooral CEO Clemens Tönnies, die de bijnaam ‘de Kotelettenkeizer’ draagt, wordt daarbij geviseerd. De Duitse media zijn daarbij niet mals voor hem en zijn “imperium”.

“De vleesbaron bestiert een imperium met bedrijfsonderdelen in Duitsland, Denemarken, Polen, Frankrijk en Groot-Brittannië. In het epicentrum van zijn macht, het slachtpaleis van Reha-Wiedenbrück, worden per jaar 17 miljoen varkens gedood, versneden en verpakt voor transport naar slagerijen en vleesverwerkers”, is onder meer te lezen in de media. Daarnaast was het bedrijf ook betrokken bij een breed assortiment aan schandalen. Zo kreeg het een miljoenenboete voor etikettenzwendel, kwam het in aanvaring met de Duitse kartelwaakhond en deed Clemens Tönnies als voorzitter van voetbalclub Schalke 04 een reeks racistische uitspraken.

Ook de arbeidsomstandigheden van het personeel van Tönnies worden al langer in vraag gesteld. Vijf jaar geleden sloot hij nog een convenant af met de toenmalige minister van Economische Zaken waarin hij beloofde de situatie van Oost-Europese contractarbeiders te verbeteren. Ook recent beloofde hij opnieuw beterschap. “De branche kan zo niet verder gaan”, klonk het zondag nog.

Met een marktaandeel van 30 procent is Tönnies de grootste varkensslachter van Duitsland en de nummer twee voor rundvlees. De helft van het vlees is bedoeld voor export, naar meer dan 80 landen. Wereldwijd heeft het bedrijf 16.000 werknemers. De omzet bedroeg vorig jaar 7,3 miljard euro.

Omdat Duitsland een belangrijke afzetmarkt is voor Belgisch vlees, is de kans groot dat de tijdelijke sluiting van het Tönnies-slachthuis ook voor hinder zorgt voor de Belgische vleesbedrijven. “Jaarlijks worden enkele honderduizenden varkens voor slachting naar Duitsland geëxporteerd. Er worden ook versneden stukken naar Duitsland gevoerd, net als karkassen die via Polen in Duitsland terechtkomen”, legt Michael Gore van Febev, de Federatie van het Belgisch Vlees, uit in De Tijd.

Bijkomend probleem is dat China de vergunning van Tönnies om vanuit het getroffen slachthuis vlees te exporteren, heeft geschorst. “Dat alles verhoogt de kans op een overaanbod bij ons, wat de prijs voor varkensvlees, die door de pandemie al onder druk stond, naar beneden kan duwen”, aldus Michael Gore.

Ondanks de imagoschade hoopt de topman van FEBEV ook dat er iets goed kan voortkomen uit deze crisis. “Gezien de kritiek die er komt op de arbeidsomstandigheden en de huisvesting van de veelal Europese arbeiders in de Duitse vleessector, hopen we dat er eindelijk een duidelijker Europees kader komt voor sociale regels waaraan alle lidstaten zich moeten houden. Daar is onze federatie al langer vragende partij voor.”

Door het Duitse model om vlees zo goedkoop mogelijk te produceren, liggen de lonen er 20 procent lager dan in ons land. “Dat stemt tot nadenken over de oneer¬lijke concurrentie in een versnipperd Europees landschap”, zegt Gore. “Ook in ons land zijn migranten in onderaanneming tewerkgesteld, maar hier worden de regels strikter gecontroleerd, onder meer door een convenant dat de Belgische vleessector heeft afgesloten met de federale overheid.”