West-Vlaamse boeren reduceren afvalstoffen in lokaal drinkwater met 50%

De erosiebeperking past binnen het project Water+Land+Schap Robuuste Waterlopen Westhoek. Een belangrijke doelstelling is het veilig stellen van de drinkwaterproductie in de Zillebekevijver en Dikkebusvijver. Door de afspoeling van landbouwgronden naar de beken kwamen te veel nutriënten (stikstof en fosfor), gewasbeschermingsmiddelen en slib in de drinkwaterproductievijvers terecht. Ook verkeerd gebruik van pesticiden door particulieren, zoals het gebruik van slakkenkorrels langs waterlopen, droeg hiertoe bij. Tot voor kort werd de drinkwaterproductie jaarlijks stilgelegd door te hoge concentraties.

Na drie jaar werk is daar verandering in gekomen. In samenwerking met de overheid werden er meer dan tien kilometer nieuwe bufferstroken, acht erosiedammen (waarvan nog vier in aanmaak), een fytobak en een vul- en spoelplaats bij landbouwers op hun bedrijf geplaatst.

Grondsparend

Voorzitter van ABS Heuvelland Wim Vanpeperstraete, zelf ook landbouwer, is één van de trekkers van het project. “Bij hevige regenval treedt er al enkele jaren erosie op”, zegt hij. “Daarom beslisten mijn buurman en ik een houthakseldam te plaatsen.”

De flank van de Scherpenberg wordt al jaren geteisterd door erosie wanneer het hevig regent. “Daarom hebben we samen besloten om een houthakseldam te bouwen om het afstromend water en sediment van de buurman tegen te houden. Het voordeel van zo’n een dam is dat hij zeer grondsparend is. Omdat de dam slechts een meter breed is, neemt hij slechts een klein deel van je perceel in beslag.”

Erosie tegenhouden is niet enkel goed voor de beek, maar ook voor de velden. “De meest vruchtbare delen van de grond spoelen makkelijk weg”, zegt Vanpeperstraete. “Dankzij de dam wordt het water tegengehouden en kunnen we de vruchtbare grond recupereren. Je mag dat heel letterlijk zien. We scheppen het op en voeren het terug aan op onze velden.”

Lat hoger

Vanpeperstraete is fier op de eerste resultaten. Het aantal residuen van gewasbeschermingsmiddelen in de waterlopen is gehalveerd. En voor de boer mag de lat zelfs nog een beetje hoger gelegd worden. “We zijn er nog niet, maar deze eerste resultaten zijn een goede maatstaf voor wat we binnen de komende vijf à tien jaar willen bereiken.”

In de volgende fase zullen diverse partners, waaronder provincie West-Vlaanderen, De Watergroep, de Vlaamse Milieu Maatschappij (VMM), de landbouwers, Inagro, Stad Ieper, Gemeente Heuvelland en Regionaal Landschap Westhoek, een actieplan uitwerken met zowel technische als landschappelijke ingrepen om de water- en bodemkwaliteit te verbeteren. De eerste uitvoeringen hiervan zullen wellicht in 2024 gebeuren.