Wereldvoedseldag in teken van klimaat en bio-energie

Nu de wereld met een ongeziene financiële crisis kampt, belanden beloftes en plannen om groeiende honger en een op hol geslagen klimaat aan de pakken in de koelkast, zo vrezen voedsel- en milieuorganisaties. Op deze Wereldvoedseldag waarschuwt de FAO dat de snel groeiende groep van ruim 900 miljoen ondervoede mensen nu nog veel groter dreigt te worden. Momenteel kijken 33 landen aan tegen een 'alarmerend' of 'extreem alarmerend niveau' van honger, blijkt uit de Global Hunger Index, die het International Food Policy Research Institute vandaag uitbrengt.

In totaal staan 88 landen op de index. Hun positie is berekend op basis van het aantal ondervoede kinderen, het aantal kindersterftes en het aandeel van de bevolking dat dagelijks te weinig calorieën binnenkrijgt. De Democratische Republiek Congo bungelt helemaal onderaan, gevolgd door Eritrea, Burundi, Niger, Sierra Leone, Liberia en Ethiopië.

De effecten van de sinds 2007 exploderende voedselprijzen zijn nog niet meegerekend. De voorbije twee jaar steeg de prijs van basisvoedsel tussen de 30 en 150 procent. Dat leidde ertoe dat nog eens 119 miljoen mensen honger lijden, wat het totaal op 967 miljoen brengt. In een nieuw rapport van Oxfam staat dat door de fiks gestegen voedselprijzen momenteel nog eens 290 miljoen mensen riskeren nauwelijks nog voedsel te kunnen betalen. Ze leven in landen als Cambodja, Malawi, Haïti en Honduras, waar de prijzencrisis eveneens zwaar weegt.

"Net zoals in het financiële beleid is ook in landbouw deregulering en een steeds kleinere rol voor de overheid doorgeduwd. Dat heeft een vernietigend effect gehad. Het leven van onschuldige mensen is aangetast door blootstelling aan de volatiele markt", aldus Teresa Cavero, auteur van het Oxfamrapport over de prijzenproblematiek. De ngo vreest nu dat door die kredietcrisis de voedselproblematiek nog zal escaleren, zeker omdat de internationale gemeenschap ook vóór de financiële rampspoed al nauwelijks zijn beloftes nakwam.

Afgelopen juni is op een extra voedseltop van de FAO 12,3 miljard dollar beloofd om de prijzencrisis te lenigen. Daarvan is nog maar een miljard terecht. Oxfam noemt het daarbij vergeleken schokkend "vast te stellen hoe snel is gereageerd op de bankencrisis en hoe in enkele dagen enorme sommen zijn vrijgemaakt". De voedsel- en landbouworganisatie van de VN wijst gelijktijdig op hetzelfde risico. Naar aanleiding van Wereldvoedseldag drukt directeur Jacques Diouf regeringen in het rijke Westen op het hart "hulp aan landbouw in de derde wereld niet te schrappen en zich niet in allerijl terug te plooien op een protectionistisch handelsbeleid".

"De grote onzekerheid die nu de internationale markten beheerst en de dreiging van een wereldwijde recessie kan landen verleiden tot protectionisme en het naar beneden bijstellen van hun ontwikkelingshulp", aldus Diouf. Hij ziet de onlangs bijeengeharkte politieke wil om honger de wereld uit te helpen en om de voedselprijzencrisis te bezweren in rook opgaan, "een recept voor nog een voedselcrisis volgend jaar en nog eens miljoenen extra mensen die in armoede en hongersnood terechtkomen".

Opmerkelijk is dat net diezelfde ongerustheid ondertussen is ontstaan in klimaathoek. In aanloop naar de EU-top in Brussel is duidelijk geworden dat het ambitieuze Europese klimaatpact, dat tegen 2020 in een uitstootreductie van 20 procent voorziet, een flinke knauw riskeert te krijgen nu de recessie zijn tanden laat zien. Acht Oost- en Centraal-Europese landen willen dat het wetsvoorstel van de Europese Commissie, 'in het licht van de economische en financiële onzekerheden' afgezwakt wordt.

Aangevuurd door Italiaanse topindustriëlen die stellen dat de groene investeringen de Europese concurrentiepositie aantasten en hun bedrijven zou schaden zal ook premier Silvio Berlusconi zijn veto stellen. Eerder had ook Duitsland gelijkaardig protest geuit en, opgejaagd door de kredietcrisis, geëist dat het plan teruggeschroefd zou worden. Tot onrust van milieuorganisaties heeft EU-voorzitter Frankrijk onder die verhoogde druk al compromissen voorgelegd, zoals het gratis uitdelen van emissierechten aan bedrijven en het realiseren van meer dan de helft van de Europese klimaatdoelstellingen buiten Europa.

EU-commissievoorzitter José Manuel Barroso en EU-milieucommissaris Stavros Dimas mogen er niet aan denken. "De planeet redden is geen luxe die we kunnen opgeven", zo zei Barroso in een oproep, terwijl Dimas erop hamert dat een CO2-arme economie het recept is voor economische groei en jobcreatie "en dus een hulp is om de financiële crisis te overwinnen".(KS)

Meer informatie: World Food Day