Voor het eerst meer dan 500 bioboeren in Vlaanderen
Op de zelfplukboerderij Grondsmaak in Kontich sloeg Vlaams landbouwminister Koen Van den Heuvel twee vliegen in één klap. Hij kondigde er aan dat hij middelen vrijmaakt ter ondersteuning van Community Supported Agriculture (CSA) in Vlaanderen – waarover later meer –, en presenteerde er de groeicijfers van de biosector. Want jawel, in 2018 is het aantal bioboeren opnieuw toegenomen. Met 514 zijn ze ondertussen en daarbij zijn 56 nieuwkomers. Samen bewerken ze bijna 8.000 hectare oftewel 1,3 procent van het Vlaamse landbouwareaal. Bioboerin Corazon legde de minister uit dat de bijdrage van haar bedrijf Grondsmaak aan de groei van de biosector zich beter in jobs dan in hectaren laat uitdrukken: “CSA laat toe om op 1 hectare een volwaardig arbeidsinkomen te realiseren.”
Verder dan zijn eigen provincie hoefde minister Van den Heuvel het niet te zoeken voor de bekendmaking van het nieuwe biorapport. Van alle provincies heeft Antwerpen met 1.937 hectare het grootste areaal dat in gebruik is door bioboeren. Oost- en West-Vlaanderen volgen op de voet. Antwerpen is ook de provincie waar het bio-areaal het grootst is in verhouding tot hun totale landbouwareaal. Eind 2018 bedroeg het bio-areaal in Vlaanderen 7.913 hectare (+7%). Dat cijfer omvat zowel de biologische percelen als degene die in omschakeling naar bio zijn. Ruim 70 procent van de netto-aangroei is te danken aan nieuwe producenten. Met 56 zijn ze, de nieuwkomers, terwijl er anderzijds 11 landbouwers hun biologische productie in de loop van 2018 hebben stopgezet.
De meeste bioboeren zijn actief in de provincie West-Vlaanderen. De groei in aantal bedrijven uitgedrukt, was daar en in Oost-Vlaanderen ook het sterkst in 2018. Volgens de studiedienst van het Departement Landbouw en Visserij, auteur van het biorapport, komt dit neer op een inhaalbeweging. In vergelijking met het totale aantal landbouwbedrijven zijn er hier immers minder biobedrijven dan gemiddeld. De belangrijkste specialisaties in bio zijn groenten in openlucht (26%), dierlijke productie (18%), akkerbouw (17%) en fruitteelt (15%). De gemiddelde grootte van een bioboerderij is 19,8 hectare terwijl dat in de Vlaamse landbouw in zijn totaliteit 26,3 hectare is.
Mocht landbouwgrond in Vlaanderen niet zo schaars en versnipperd zijn, dan zou het voor nieuwkomers evidenter zijn om te starten met bio. In de sector stappen namelijk niet alleen gangbare landbouwers die hun areaal omschakelen, maar ook mannen en vrouwen die niet zijn opgegroeid in een landbouwersgezin. Dat typeert toch wel de biosector, en in het bijzonder de zelfplukboerderijen en producenten van groentepakketten die Community Supported Agriculture (CSA) als bedrijfsmodel kiezen. Zij verkopen niet hun oogst, maar een oogstaandeel zodat ze bij het begin van het jaar al weten wat ze bruto zullen verdienen.
Corazon De Raeymaecker, gastvrouw voor de presentatie van het biorapport en CSA-boerin, verklaart de aantrekkingskracht van CSA door de hoge toegevoegde waarde: “Op 1 hectare kan je een CSA-bedrijf uitbouwen.” Zij zocht verwoed naar een geschikt perceel en vestigde zich in 2012 in Kontich. De 130 gezinnen die lid zijn van CSA Grondsmaak kunnen er hun biologische groenten, kruiden en bloemen komen plukken. Op het moment van het bedrijfsbezoek was er prei in overvloed.
Het biologische areaal aan groenten, kruiden en aardappelen is in 2018 overigens opvallend gegroeid (+21%). Daardoor maakt het nu 12 procent van het totale bio-areaal uit. De grootste teeltgroep (39%) zijn grasland en bossen, gevolgd door voedergewassen en groenbedekkers (25%). Binnen die laatste teeltgroep is klaver ontzettend belangrijk voor bioboeren. Veehouders gebruiken het als eiwitrijk ruwvoeder, terwijl tuinders en akkerbouwers er een geschikte groenbedekker in zien vanwege de capaciteit van deze vlinderbloemige om stikstof vast te leggen in de bodem.
Meer weten? De komende dagen zoomt VILT.be in op het Biorapport 2018.
