"Voedseltekort veel groter probleem dan klimaat"

Niet de opwarming van de aarde, maar het voedseltekort in ontwikkelingslanden is het grootste probleem van deze tijd. Een probleem waar nochtans een relatief goedkope oplossing voor bestaat. Dáár moet dan ook in eerste instantie werk van gemaakt worden. Tot die verrassende conclusie komen acht topeconomen - onder wie vijf Nobelprijswinnaars - die een top-30 van wereldproblemen én hun oplossing hebben samengesteld. "Het is makkelijk om te zeggen: we pakken alle problemen aan. Maar helaas zijn de middelen ook maar beperkt", zegt professor Bjorn Lomborg.

Lomborg is de voorman van de Copenhagen Consensus, een denkgroep van economen die zich buigen over de grote wereldproblemen. Vijf van de acht leden zijn voormalige Nobelprijswinnaars. Zij plaatsten bij hun jongste beraadslaging de klimaatverandering op de allerlaatste plek in hun top 30 van prioriteiten. Volgens dokter Lomborg, een professor in de statistiek, biedt de lijst de wereldleiders een handleiding van dingen die moeten gedaan worden, in orde van belangrijkheid.

"Prioriteiten stellen, is niet eenvoudig. Maar wij staren ons niet blind op wat nu plots in de mode is, wij kijken naar wat logisch is. Op deze manier kunnen we met het geld de dingen doen die echt belangrijk zijn voor de wereld". Ondervoeding en een tekort aan vitaminen wegen veel zwaarder dan de milieuproblematiek, voor de economen. Ze hebben daar goede argumenten voor: 140 miljoen kinderen hebben te weinig vitamine A of te weinig zink, waardoor ze slecht zien en makkelijker vatbaar zijn voor ziektes.

Voedingssupplementen zijn uitzonderlijk goedkoop. Vitamine A kost amper 12 cent per persoon per jaar, zink 70 cent. Voor slechts 38 miljoen euro kunnen beide supplementen aan 80 procent van de ondervoede kinderen in Afrika en Zuid-Azië bezorgd worden, waardoor het sterftecijfer met 23 procent zou dalen. De economische winst van deze ingreep - lagere gezondheidskosten in de toekomst - bedraagt 154 miljoen euro per jaar, bijna het viervoudige dus van de investering, zo benadrukken de experts.

"Deze ingreep heeft onmiddellijke en belangrijke gevolgen voor het welzijn van miljoenen arme mensen in de wereld. Daarom moet het onze nummer 1-prioriteit zijn", zegt Nobelprijswinnaar professor Douglass North. Ook de andere prioriteiten op de lijst hebben te maken met het welzijn van mensen. Zo stellen de experts voor dat basisproducten als bloem worden aangevuld met ijzer en zout met jodium, dat vaccinatieprogramma's voor kinderen worden uitgebreid en dat er verbeterde grondstoffen zouden gekweekt worden, zoals de zogeheten 'gouden rijst', die toegevoegde vitamine A bevat.

De opwarming van de aarde is niet een probleem waar de experts wakker van liggen. "Het afremmen daarvan vereist politieke beslissingen en fiscale maatregelen, zoals belastingen op de uitstoot van CO2. Een te ingewikkelde weg voor een beperkt resultaat. Een dollar die je daar in investeert, krijg je niet terug. Met onze voorstellen kunnen direct mensen geholpen worden", zeggen de experts. Ze berekenden de 'winst' van maatregelen tegen de opwarming: als je de volgende 100 jaar 500 miljard euro spendeert, ga je inderdaad lagere temperaturen krijgen. Maar de economische opbrengst zal maar 440 miljard zijn: nog geen 90 procent van de investering en een pak minder dus dan de investeringen in ondervoeding opleveren.

Critici zijn niet mals voor de denkers in Kopenhagen. Zij redeneren te zeer in economische termen, klinkt het. "Ze onderschatten de gevolgen van de stijgende temperaturen op de ecologie en de biodiversiteit. Die kan je nu eenmaal niet uitdrukken in financiële termen".(KS)

Meer informatie: Copenhagen Consensus 2008