Verhogen landbouwproductie verzoenen met biodiversiteit

Wanneer de landbouwproductie in hetzelfde tempo blijft toenemen, kan de wereld genoeg voedsel produceren en tegelijk de biodiversiteit beschermen. Het Landbouweconomisch Instituut (LEI) beweert dat dit mogelijk is op voorwaarde dat er meer geproduceerd wordt per vierkante meter, voedselverspilling wordt tegengegaan en de belangrijkste natuurgebieden beschermd worden.

Aan de hand van modelsimulaties in het rapport 'Competing claims on land for food and biodiversity' laat het Nederlandse onderzoeksinstituut LEI zien dat het verhogen van de landbouwproductie te verzoenen is met het beschermen van de biodiversiteit. De focus ligt op Brazilië, Indonesië en Midden-Afrika. De eerste twee landen zijn belangrijke landen waar de landbouwproductie nog uitbreidt, ook naar gebieden met een hoge biodiversiteit. Midden-Afrika is een voedselimporteur die kan lijden onder hoge voedselprijzen.

De maatregelen die nodig zijn, zijn niet makkelijk uitvoerbaar. Uit casestudy’s in Brazilië, Indonesië en Midden-Afrika blijkt dat het niet in elk land mogelijk is om de landbouwproductie per hectare op te voeren, of om voedselverspilling te reduceren. De mogelijkheden om kwetsbare ecosystemen te beschermen, hangen ook sterk af van politieke en economische krachten, op mondiaal en op lokaal niveau.

Maatregelen om de productiviteit te verhogen of ontbossing tegen te gaan, vereisen coördinatie van overheidswege. Tegelijkertijd moet de internationale gemeenschap de randvoorwaarden creëren om ongewenste ontwikkelingen te voorkomen, bijvoorbeeld door het opstellen en handhaven van duurzaamheidscriteria.

Het initiatief om gebieden met een hoge biodiversiteit te beschermen via het Amazone Moratorium, waarin strikte criteria worden gehanteerd voor de productie van sojabonen en het verstrekken van kredieten voor investeringen, lijkt de ontbossing in Brazilië te hebben vertraagd. In Brazilië lijkt de productie per hectare nog sterk te kunnen toenemen zodat de druk om gebieden met een hoge biodiversiteit voor landbouwdoeleinden afneemt.

In Midden-Afrika zijn de mogelijkheden voor productieverhoging beperkt door watertekort, bodemdegradatie en droogte. Het beperken van voedselverliezen is hier evenmin evident omdat de voedselketen gekenmerkt wordt door veel tussenpersonen, een slechte infrastructuur en beperkte informatie over de markt.

In Indonesië is de productie van palmolie op ontboste gronden de voorbije twee decennia in snel tempo toegenomen. De onderzoekers denken dat de huidige trend alleen gestopt zal worden door een sterke wereldwijde daling van de vraag naar palmolie. Andere mogelijkheden zoals een moratorium op houtkap of een herroeping van vergunningen om palmplantages te ontwikkelen, zijn immers nog niet verwezenlijkt.

"Een duurzame oplossing voor het wereldwijde voedselprobleem ligt in lokale ontwikkeling, waarbij obstakels voor productiviteitsgroei geëlimineerd worden en andere activiteiten die een claim leggen op natuurlijke hulpbronnen aangepakt worden", besluit het LEI. "Maatregelen tegen ontbossing en activiteiten in ecologisch kwetsbare gebieden vergen coördinatie van overheidswege, terwijl de internationale gemeenschap de randvoorwaarden moet creëren om ongewenste ontwikkelingen te voorkomen."

Meer info: Competing claims on land for food and biodiversity