Varkenssector wil in 2021 zonder zinkoxide kunnen
Zinkoxide is een waardevol geneesmiddel voor speendiarree bij biggen. Het werkt zo goed dat varkenshouders veel minder vaak naar het antibioticum colistine moeten grijpen. Helaas kleven er ook nadelen aan, zoals het milieurisico van zink die via de mest in de bodem terechtkomt. Europa vindt de voordelen niet opwegen tegen de nadelen zodat de lidstaten tot 2022 krijgen om het gebruik van zinkoxide stop te zetten. Binnen kenniscentrum AMCRA werd een werkgroep samengesteld om tot een breed gedragen sectoradvies te komen over de uitfaseringsperiode. Eind 2020 wordt naar voren geschoven zodat een preventieve aanpak (o.a. vaccineren) ingang kan vinden en varkenshouders niet hervallen in colistinegebruik.
Zinkoxide heeft een belangrijk aandeel in de reductie van het antibioticumgebruik waarin de varkenshouderij reeds geslaagd is. Het gebruik van zinkoxide als additief in vleesvarkensvoeders werd in eigen land afgebouwd zodat het in hogere doseringen verstrekt kon worden aan biggen. Dat voorkomt problemen met diarree bij de biggen in de eerste 14 dagen na spenen. Bij de toelating van zinkoxide als diergeneesmiddel in 2013 werd de milieudruk van zink – een zwaar metaal – reeds ingecalculeerd en binnen de perken gehouden.
Op Europees niveau rezen er niettemin zorgen daaromtrent, want zinkoxide wordt vanwege zijn effectiviteit ook in andere lidstaten verstrekt aan biggen. Het Europese diergeneesmiddelencomité bracht vorig jaar een negatief advies uit, ook vanwege het risico op antimicrobiële selectie. Op basis daarvan oordeelde de Europese Commissie dat het beter is om het gebruik stop te zetten. De EU-lidstaten krijgen daarvoor de tijd tot de zomer van 2022.
In eigen land moet de politiek nog beslissen over de uitfaseringsperiode. Vanuit de sector – een werkgroep binnen kenniscentrum AMCRA – wordt eind 2020 als einddatum naar voor geschoven. Het gebruik van colistine mag niet plots weer gaan stijgen zodat varkenshouders en dierenartsen volgens de AMCRA-werkgroep tijd verdienen om de alternatieven voor zinkoxide en antibiotica (b.v. vaccins) in de vingers te krijgen. “Het toepassen van een efficiënt controlebeleid van speendiarree berust in de praktijk op een combinatie van diverse preventieve maatregelen.”
De Belgische mengvoederindustrie rapporteerde recent over het antibioticagebruik in gemedicineerde voeders. Ten opzichte van referentiejaar 2011 lukte een reductie van maar liefst 53 procent zodat het objectief van een halvering eind 2017 gehaald werd. Specifiek het colistineverbruik is in gemedicineerde voeders met 86 procent afgenomen. Dat is mede dankzij het gebruik van zinkoxide als alternatief. Toch zijn de twee geen communicerende vaten want ook het gebruik van zinkoxide nam met een derde af tussen 2015 en eind 2017. Tijdens de uitfaseringsperiode zal het gebruik van zinkoxide en colistine gemeten worden om de vinger aan de pols te houden.
Meer info: AMCRA
