Vernielde oogsten, brand en brokstukken na stormweer: "Maak foto's van alle schade"

De stad Mechelen heeft woensdagnamiddag de lokale landbouwraad samengeroepen. Dat is nodig na de "enorme teeltschade van dinsdag", aldus burgemeester Bart Somers (Open Vld). De stad vraagt zowel landbouwers als gewone burgers om foto's te nemen van hun geleden schade en hun verzekeringsagent te contacteren. "We gaan alle landbouwers per brief informeren in verband met de compensaties waar zij mogelijk recht op hebben", zegt Somers. "De kracht was ongezien dinsdag. Om u een idee te geven, een landbouwvoertuig van zeven ton werd maar liefst vijftig meter meegesleurd door de wind."

Ook landbouworganisatie Boerenbond vraagt de overheid om deze zomerstorm snel te erkennen als natuurramp zodat de getroffen bedrijven een schadevergoeding bij het Vlaams Rampenfonds kunnen aanvragen. Tot slot herhaalt Boerenbond zijn vraag aan de waterloopbeheerders om structureel aandacht te hebben voor het onderhoud van waterlopen. De overvloedige regen kon dinsdag opnieuw op bepaalde plaatsen niet snel genoeg worden afgevoerd omdat de waterlopen niet onderhouden werden waardoor er meer bijkomende schade werd opgelopen aan de naastgelegen percelen.

Koelcellen zonder stroom

In Leest zitten akkerbouwers Ann en Albert Schillemans bij de getroffenen. Door verschillende omgevallen hoogspanningsmasten, kan het koppel niet uitrijden om polshoogte te nemen van de schade. Sinds 19 uur dinsdagavond zitten ze bovendien zonder stroom. “Een mast is op honderd meter van de voordeur van mijn zoon gevallen”, zegt Albert. “Een geluk dat het er niet op was. Maar de kabels liggen op zijn dak, dus er is wel wat schade. Stroom hebben we niet meer. Ik heb onze elektrische poorten met de vorklift geopend, maar er hangen kabels op 2,5 meter hoogte voor onze voordeur. Normaal moest ik vandaag naar de veiling uitrijden, maar ik raak er niet onderdoor met mijn vrachtwagen. De brandweer is sinds deze namiddag de kabels aan het verwijderen. Er werd ons beloofd dat we vanavond weg kunnen, maar het is afwachten.”

Door het gevaar van de hoogspanningskabel heeft het koppel nog geen tocht langs alle percelen kunnen maken, maar de eerste vaststellingen zijn weinig hoopvol. “Deze ochtend hebben we bloemkolen geoogst”, zegt Albert. “Die moeten ofwel naar de veiling ofwel naar de koelcel, maar geen van beide is nu mogelijk. Onze koelcel heeft geen stroom. Gelukkig is ze leeg omdat ik dinsdag ook naar de veiling ben geweest. De bladeren van onze geoogste bloemkolen zijn ferm beschadigd, maar de kolen zelf gelukkig niet.”

Hoe het met de overige percelen zit, weet Albert niet. “We hebben nog drie percelen waar ik gewoonweg niet geraak. Een naburige collega heeft me foto’s gestuurd, en van zijn bloemkolen blijft niets meer over. Zelf hebben we ook nog maïs en tarwe op de percelen achter ons, maar daar is eveneens de hoogspanning omgevallen. Dus ook daar zal er schade zijn. Maar hoeveel, dat weten we niet.”

De boeren hopen dat de verzekering of een rampenfonds hen enigszins zullen compenseren. “Dat is afwachten, natuurlijk. De schade veroorzaakt door de hoogspanning zou vergoed worden, net als de schade die men nu aanbrengt om het op te lossen. Er moeten immers rijplaten worden aangelegd op onze percelen zodat men tot bij de omgevallen masten kan komen.”

Hoe dan ook vrezen de akkerbouwers voor een financiële kater. “Onze spruiten bijvoorbeeld. Als deze verloren gaan, verliezen we een aanzienlijk bedrag. Na alle schade door de regenval van de voorbije maanden, hadden we dit echt niet meer nodig.”

Ziektes en brand

Ook voor akkerbouwer Ludo Emmerechts uit Opwijk is het niet evident een overzicht te krijgen van de schade. “We hebben vooral witloof, ajuin en aardappelen”, zegt hij. “Witloof kan wel tegen de regenval, maar er is veel schade bij onze uienvelden. Deze zijn zwaar toegetakeld door de hagel. Het loof van de ajuin, de pijpjes, zijn kapotgemaakt. Deze hebben nu een open wonde. Als er water in deze schachten komt, bijvoorbeeld bij regenval, kunnen de ajuinen vanbinnen beginnen rotten. Onze afnemers zeggen dat we er in dat geval niets meer mee zullen kunnen aanvangen.”

Het ziet ernaar uit dat de Opwijkenaren deze tegenslag zelf zullen moeten slikken. “De verzekering komt hier niet in tussen”, zegt hij. “Het was onmogelijk om ons hiertegen te beschermen. We hebben ook verlies op onze maïs, afgebroken stengels, al is het financiële verlies hier minder groot want het gaat om veevoeder. Het loof van onze aardappelen is eveneens beschadigd. We vrezen dat dit hen extra gevoelig maakt voor de plaag, maar dat is afwachten. We horen dat het in Londerzeel nog erger is, daar moeten hele maïsvelden worden herzaaid.”

In het naburige Puurs-Sint-Amands, net over de Antwerpse provinciegrens, zijn niet enkel velden getroffen. Aan de Oppuurseweg in deelgemeente Lippelo is een boerderij uitgebrand. Volgens de hulpdiensten is de brand wellicht ontstaan na een blikseminslag.

Nog meer naar het noorden, in Leest, overziet landbouwer Koen Verbruggen de schade bij hemzelf en collega-landbouwers. “Mijn hoofdteelten zijn wortelen en uien. Bij wortelen zal het wel meevallen, maar bij uien is de kans erg groot op schimmelziekten. Ik vrees dat we veel van onze oogst zullen verliezen. Maar ik niet alleen. Verschillende telers in de buurt hebben onder andere spruiten, erwten en bloemkool staan voor de versmarkt. Totale vernieling. In Heffen is de serre van een slateler voor een groot deel vernield. En hier in de buurt zijn elektriciteitsmasten vernield, zes palen omver.”

927 oproepen

Landbouwers zijn slachtoffer, maar ook deel van de oplossing bij het vele noodweer. Brandweerzone Vlaams-Brabant West rekent op hun hulp om onder meer bomen en andere brokstukken te helpen verwijderen. Maar dan nog rekent het korps erop om nog de hele dag in de weer te zijn om de schade op te ruimen. De brandweerzone kreeg dinsdag in totaal 927 oproepen binnen, maar als bij wonder vielen er slechts drie lichtgewonden. Dat meldt woordvoerder Wouter Jeanfils.

"We hebben in totaal 927 noodoproepen gekregen, waarvan er nog 400 à 500 openstaan", zegt Jeanfils. "Ook vandaag komen er nog oproepen binnen, al zitten er tussen al die oproepen waarschijnlijk wel dubbels. Gisteren hebben we prioriteit moeten geven aan de dringendste oproepen, en dat zal vandaag niet anders zijn."

In de meeste gevallen gaat het om takken en bomen die afgerukt of omgewaaid zijn. Her en der zijn ook bomen op wagens terechtgekomen, waardoor de inzittenden gekneld zaten. "We hebben die mensen kunnen bevrijden, het is een mirakel dat niemand van hen gewond is", gaat de woordvoerder verder. "Uiteindelijk zijn er slechts drie lichtgewonden gevallen in Diegem, waar een deel van een plafond van een vluchtelingenopvangcentrum is ingestort."

In de dorpshuizen van Leest en Hombeek en in zaal De Kettinghe in Heffen zijn infopunten geopend. Bewoners met vragen kunnen daar van 9 tot 15 uur en van 19 tot 21 uur terecht. Het Huis van de Mechelaar is open en tijdens kantooruren is het gratis nummer 0800 20 800 beschikbaar.

"Wie schade heeft, wordt in eerste instantie doorverwezen naar de eigen verzekeraar. We gaan vanuit de stad ook een dossier indienen bij het Vlaams Rampenfonds. Landbouwers die schade aan hun teelt opliepen, kunnen daarvoor beroep doen op de Schadecommissie", zegt Sanne De Visscher van de communicatiedienst Mechelen.