Rusland wil steur en kaviaar uit handen van de maffia

Begin jaren negentig was de Russische zwarte kaviaarproductie nog goed voor 70 procent van de wereldkaviaarmarkt. Nu bedraagt dat aandeel nog minder dan 10 procent. Bovendien is volgens minister Gordejev van de geschatte jaarproductie van 1.200 ton slechts 10 ton kaviaar in legale handen. De Russische schatkist loopt daardoor jaarlijks miljoenen belastingopbrengsten mis.

Daar komt bij dat de Russische regering de controle op het steurbestand volledig kwijt is. De Kaspische Zee is veruit de belangrijkste vangstplaats van de zwarte kaviaar dragende steur. Maar door de jarenlange illegale overbevissing is de steurpopulatie in de Kaspische Zee met 90 procent afgenomen tegenover begin jaren negentig. Ecologen waarschuwen al langer dat de steur zal uitsterven, als geen drastische maatregelen worden genomen.

's Werelds belangrijkste afnemer van zwarte kaviaar, de Verenigde Staten, heeft onlangs zelfs een importverbod ingesteld op kaviaar uit de Kaspische Zee. Volgens de Amerikanen worden niet voldoende maatregelen genomen om het uitsterven van de steur te voorkomen. Ten tijde van de Sovjet-Unie beheerste het Kremlin 90 procent van de wereldwijde kaviaarproductie. De staat had toen nog een absoluut monopolie op de vangst, verwerking en export van deze ook wel als zwart goud betitelde delicatesse.

Met het wegvallen van de Sovjet-staat kwam daaraan een abrupt einde. De Kaspische Zee kende opeens geen twee, maar vijf oeverstaten die grotendeels over slecht gedisciplineerde en corrupte controle-instellingen bleken te beschikken. Ook werd het staatsmonopolie op de steurvangst opgeheven en vielen de overheidssubsidies grotendeels weg.

Al gauw palmden illegale vissers de Kaspische Zee in. De steur- en kaviaarvangst zijn zeer lucratief en privatiseringen in de sector leidden al snel tot een complete schaduweconomie, inclusief fabrieken en transportlijnen. Het gevolg is dat vrijwel alle in Rusland aangeboden zwarte kaviaar afkomstig is van stropers en dat nog nauwelijks kwaliteitscontroles plaatsvinden.