"Paddenstoelen lossen voedselprobleem op"

De 52-jarige Belg Gunter Pauli ontmoette president Robert Mugabe van Zimbabwe in 1996, toen er nog met de man te praten viel. Uit het gesprek leerde Pauli twee dingen: dat 10 procent van de Zimbabwaanse kinderen wees is en dat ze honger hebben. Sindsdien probeert de duurzame ondernemer, in het bezit van een MBA-diploma van de gerenommeerde Franse business-school Insead en eerder oprichter van een bedrijf in biologisch afbreekbare schoonmaakmiddelen, daar iets aan te doen. Zijn oplossing: paddenstoelen.

Waarom paddenstoelen? Gunter Pauli: Die vormen in Afrika een belangrijk onderdeel van het traditionele menu. In de regentijd, drie maanden per jaar, aten Zimbabwanen vroeger paddenstoelen uit de bossen.

Zijn ze dat vergeten? De traditie is verdwenen door de ontbossing onder koloniale invloed. De Europeaan is een akkerbouwer. Dus legde hij akkers aan, en is er bijna geen bos meer. In de bossen die er nog wel zijn, wordt al het sprokkelhout verzameld als brandstof. Dus is er nauwelijks nog voedingsbodem waar paddenstoelen op moeten groeien.

Waar komen de paddenstoelen nu dan vandaan? Van het afval van de akkers. Dit jaar was extreem droog. Europeanen denken bij droogte meteen aan honger en crisis. Maar in die crisis zit de oplossing. Op het verdroogde graan kun je met paddenstoelen het viervoudige aan voeding kweken. Bovendien heb je op die manier in twee, drie weken al iets te eten. Als je tomaten kweekt, kost het maanden, en met koeien duurt het nog veel langer voor je melk hebt.

Iedereen aan de paddenstoel dus? Met paddenstoelen kun je uit een hectare grond anderhalf miljoen keer zoveel eiwitten halen als met koeien. Zo bezien is er dus helemaal geen voedselprobleem. Maar je moet het wel duurzaam doen, met lokale paddenstoelen. Als Europeaan moet je geen shiitakes gaan eten. Die komen uit China, en groeien op hout waarvoor enorme eikenbossen zijn gekapt. Als vegetariër moet je niet denken dat je goed bezig bent als je shiitakes eet.

Je spaart dan wel de dieren. Maar je moet verder kijken. Dat is een probleem bij veel duurzame initiatieven. In de zeven haasten waarmee naar een oplossing gezocht wordt, is men bereid wat dan ook te omarmen. Zonder oog te hebben voor de negatieve gevolgen.

De paddenstoelenteelt zal ook problemen met zich meebrengen. Ze hebben veel water nodig, dat is één. Maar dat valt er ook, in de regentijd. En de schuurtjes waarin we de strobalen ophangen trekken ratten aan, horen we. Dan zeggen we tegen die dorpelingen: neem een kat.

Wie kweekt de paddenstoelen eigenlijk? Dat zijn weeskinderen, die daarvoor worden getraind door een voormalig weesmeisje dat al die jaren bij het onderzoek betrokken is geweest. Zij leert via een soort tupperwareparty’s, gesteund door het Nederlandse organisatiebureau Caos dat een weeshuis in Zimbabwe heeft opgericht, andere weeskinderen hoe ze de paddenstoelsporen in ijskastjes op zonne-energie moeten bewaren, en hoe ze de paddestoelen moeten bereiden. Met die kennis krijgen de weeskinderen meer status in hun dorp: ze kunnen voedsel maken. Een soort tovenarij.

Smaakt het een beetje? Ach, wat zal ik zeggen. On ne discute pas des goûts.(KS)