“Ontharding voortuintjes helpt wel degelijk in de strijd tegen droogte”
De beslissing van de stad Lier om een dertigtal verharde voortuinen opnieuw te vergroenen, botst op onbegrip bij de inwoners. De stad wil met de maatregel het grondwaterpeil een handje helpen en droogte tegengaan. “Vele kleintjes maken een groot”, klinkt het bij experts die erop wijzen dat iedere vierkante meter die onthard wordt, helpt om de grondwaterreserves aan te vullen. Al zijn er ook wel structurele maatregelen nodig binnen het kader van de Blue Deal.
Ontharding is de manier bij uitstek om Vlaanderen te wapenen tegen lange droogteperiodes. Dat vertelt bio-ingenieur Marjolein Vanoppen (UGent) aan Radio 1 naar aanleiding van het nieuws van de stad Lier. Daar kregen 30 inwoners een brief in de bus met de aanmaning om hun verharde voortuinen te ontharden.
Vanoppen geeft de Lierse burgemeester gelijk. “De verharding zorgt ervoor dat het regenwater dat er valt niet kan binnendringen in de grond en onze grondwaterreserves niet kan aanvullen. Het water stroomt weg via de riolering. Dat water komt terecht in de zee”, zegt ze in het Radio 1-programma De Wereld Vandaag.
"Het gaat altijd om kleine stukjes grond, maar vele kleintjes maken een groot”, stelt ze. “Het is belangrijk dat we op alle vlakken inzetten. Vlaanderen is al voor 16 procent verhard. Elk klein beetje dat we kunnen ontharden helpt om ons waterrobuust te maken en meer water te bufferen in onze grondwatervoorraden."
Vlaanderen scoort met zijn 16 procent verharding trouwens slecht op Europees vlak. Daar komt nog bij dat de verharding elke dag met twee of meer voetbalvelden stijgt. “Dat is gigantisch veel. Als we kijken naar het Europese gemiddelde is het bijna dubbel zoveel. Vlamingen zijn kampioenen in het verharden van hun tuinen en voortuinen”, aldus Vanoppen.
Professor Patrick Willems (KU Leuven) wijst erop dat er op 40 jaar tijd drie keer zoveel beton, asfalt en klinkers zijn bijgekomen. "In de jaren 70 was slechts vijf procent van Vlaanderen verhard. Door die extra verharding is de kans op wateroverlast verhoogd en kunnen we onze grondwaterreserves niet aanvullen."
Vlamingen zijn kampioenen in het verharden van hun tuinen en voortuinen
Verwachtingen Blue Deal liggen hoog
Duidelijke regels voor het verharden van voortuinen in Vlaanderen zijn er momenteel nog niet. Maar de Vlaamse regering wil onder meer dit verhelpen met de Blue Deal, die de verharding een halt moet toeroepen.
"De Blue Deal wordt hoog tijd”, aldus Vanoppen. “Er moeten maatregelen komen en we moeten investeren tegen de afname van het grondwater. We zijn al jaren aan het sukkelen met de droogte, 2017 en 2018 waren de eerste droge jaren en het is sindsdien niet gebeterd. Er moeten structurele maatregelen komen om ervoor te zorgen dat we lange periodes van droogte kunnen overbruggen. We moeten voldoende watervoorraden en waterbuffer hebben om niet in de problemen te komen wanneer er lange droogte is. We gaan alle kleine beetjes, maar ook grote initiatieven gaan moeten aangrijpen om waterbestendig te worden.”
Herbekijk het stuk in het Journaal van VRT of herbeluister het gesprek met Marjolein Vanoppen op Radio 1.
Naar een Belgisch kampioenschap Tegelwippen?
Om burgers aan te moedigen hun voortuintjes te ontharden, kan de overheid een grote rol spelen op vlak van sensibilisering. Zo bieden sommige gemeenten nu al een subsidie aan voor een “ontkiezeling”, maar zonder veel succes. In Hamont-Achel kan je sinds een jaar een subsidie aanvragen van 5 tot 15 euro per vierkante meter vergroening. “Maar die is nog maar één keer aangevraagd”, zegt schepen van Milieu Bér van de Schans, zelf ook tuinman. “Mensen willen geen werk meer steken in die tuin, maar kiezels zorgen op termijn ook voor problemen. Vogeltjes leggen er hun uitwerpselen in en na een tijd staat het dan toch vol onkruid.”
In Bilzen bestaat sinds een drietal maanden een onthardingssubsidie, maar ook daar liepen amper drie aanvragen binnen. “Mensen zien het nog niet als een probleem”, vertelt Milieuschepen Maike Meijers. “Ze leggen grijze kiezel in plaats van groen omdat ze geen tijd hebben voor de tuin, of het werk niet meer aankunnen door ouderdom. Maar groen is niet alleen mooier, het is ook veel beter voor het milieu en het klimaat.”
Dan maar naar Nederlands voorbeeld een nationaal kampioenschap Tegelwippen organiseren? De ludieke actie scoort alvast enorm goed bij onze noorderburen. Nederlanders vervangen hun stoeptegels door een stukje groen en melden dat op een website. De gemeente met de meeste “tegelwippers” komt als winnaar uit de bus. Al is “wippen belangrijker dan winnen”.
Bron: Radio 1 / VRT / Belang van Limburg
