Noordzee verandert door opwarming zeewater

Er spoelden dit jaar veel meer kadavers van bruinvissen aan, zeevogels brengen minder jongeren voort en belanden graatmager op de stranden. Jonge zeehonden wegen veel te licht voor hun leeftijd en uitheemse dieren verdringen inheemse. Zekerheid over de oorzaken is er nog niet, maar de Noordzee verandert. De opwarming van het zeewater dreef belangrijke planktonsoorten duizend kilometer naar het noorden. Zo'n verschuiving van de basis van de voedselketen laat zich voelen. De dieren hebben honger en verzwakken.

Al een tijd merken specialisten in de Noordzee een samenspel van elkaar versterkende factoren op, maar ze hoeden zich voor overhaaste conclusies uit de nog schaarse informatie, omdat de ecologie er zo complex is. Zo zijn er aan onze kust dit jaar al meer dan 70 bruinvissen aangespoeld, bijna het dubbele van vorig jaar. De meeste waren al in vergevorderde staat van ontbinding. Ook bij de vogels loopt er iets mis. De kolonie grote sternen in de voorhaven van Zeebrugge was vorig jaar heel uitgebreid, maar deed het dit jaar ronduit slecht. Het aantal koppels is zowat gehalveerd. Ze begonnen erg laat te broeden en brachten weinig jongen groot. De hoofdoorzaak was waarschijnlijk een schrijnend gebrek aan prooivissen.

Steeds meer verbindt men de oorzaak van het voedselgebrek met de veranderende samenstelling van het plankton, dat zowel van plantaardige als dierlijke oorsprong kan zijn en soms in erg grote dichtheden voorkomt. Het vormt de basis van de voedselketen. De temperatuur van het zeewater is de jongste 50 jaar met bijna 1 graad Celsius gestegen. Dat is te veel voor sommige soorten plankton. Ze schuiven op naar de koudere wateren in het noorden.

Velen zijn pessimistisch gestemd en stellen dat veel degradatieprocessen al zo ver gevorderd zijn dat we hun nefaste invloed op het ecosysteem niet meer kunnen terugdraaien. Ze gaan ervan uit dat we moeten leren leven met andere evenwichten, waarbij de komende decennia heel andere dier- en plantensoorten de Noordzee zullen bevolken. Anderen menen dat de natuur meer aankan en er hoe dan ook weer bovenop komt als er gepaste maatregelen worden genomen. Iedereen is het er over eens dat de fauna en flora aan het veranderen zijn, maar een zicht op de gevolgen op middellange en lange termijn vergt nog veel onderzoek.

Lees ook: geVILT: "Onze kabeljauw is weggezwommen"