Nog geen alternatief voor vernietiging eendagskuikens

Er staat momenteel nog geen enkele techniek op punt die het geslacht van een kuiken al van in het ei kan bepalen, waardoor er kan vermeden worden dat er elk jaar miljoenen mannelijke eendagskuikens worden vernietigd. Dat antwoordde Vlaams minister van Dierenwelzijn Ben Weyts op een parlementaire vraag van Els Robeyns (sp.a). Aan de KU Leuven werd in 2013 een techniek ontwikkeld waarbij na 11 dagen het geslacht in het ei kan bepaald worden op basis van licht, maar het grote nadeel is dat de techniek enkel werkt bij bruine eieren.

“Omdat mannelijke kuikens niet gebruikt kunnen worden door de leghennenindustrie worden ze een dag nadat ze uit het ei zijn gekomen, gedood ofwel via vergassing ofwel met de kuikenversnipperaar”, leidt Robeyns haar vraag in. “Hoewel deze praktijk tot op vandaag aanvaard is, blijft het toch een verschrikkelijke dood. Zeker als je weet dat er al in 2013 aan de KU Leuven een eenvoudige en goedkope test werd ontwikkeld waarbij het geslacht van de kuikens al in het ei bepaald kan worden. Daardoor kunnen de eieren vernietigd worden in plaats van de kuikens te vermoorden.”

Robeyns vraagt zich af waarom die techniek geen ingang vindt in ons land, aangezien die economisch voordeliger is, want er moet minder tijd en energie worden gestopt in het uitbroeden van niet-rendabele eieren. “Duitsland is het eerste land dat vanuit het perspectief van dierenwelzijn vanaf 2017 een verbod zal invoeren op het gebruik van de kuikenversnipperaar, gelet op het bestaan van een alternatieve methode”, aldus het sp.a-parlementslid. Naar aanleiding daarvan stelt ze minister Weyts de vraag of het niet wenselijk is om naar het voorbeeld van Duitsland een gelijkaardig verbod op de kuikenversnipperaar in te voeren.

Weyts laat Robeyns eerst en vooral weten dat hij niet op de hoogte is van het bestaan in Vlaanderen van het versnipperen van kuikens. “Dat is een buitenlandse praktijk”, stelt hij. “Maar dat neemt niet weg dag ik een probleem heb met het doden van dieren als overschot. Daarom ben ik er voorstander van een einde te maken aan die praktijken als er een degelijk alternatief voor bestaat.” Volgens de minister is de techniek waarnaar Robeyns verwijst, nog niet voldoende ontwikkeld om al in de praktijk in te zetten.

De techniek van de KU Leuven bestaat erin dat er licht door het ei gestuurd wordt dat aan de andere kant weer wordt opgevangen. Aan de hand van een analyse van de eigenschappen van dat licht kan men dan het geslacht van het kuiken bepalen. “De techniek werkt echter enkel met bruine eieren en moet dus nog verfijnd worden”, stelt Weyts. Aan de universiteit van Leipzig werkt men met een techniek die zowel voor witte als voor bruine eieren kan gebruikt worden. “Het nadeel hier is dan weer dat de techniek invasief is: er moet een gaatje geprikt worden in het ei. Duitsland gaat er wel van uit dat men in 2016 een commercieel toepasbaar prototype van deze techniek op de markt kan brengen”, zegt de minister.

Dat bevestigt ook Bart De Ketelaere van de KU Leuven. Onder zijn leiding ontwikkelde de afdeling Mechatronica, Biostatistiek en Sensoren (MeBioS) van de faculteit Bio-ingenieurswetenschappen in 2013 de techniek waarbij op basis van licht het geslacht van kuikens in 11 dagen oude eieren kan bepaald worden. “Het grote voordeel van onze techniek is dat hij niet-invasief is, dat hij snel en op grote schaal kan ontwikkeld worden en toch een grote nauwkeurigheid aan de dag legt”, vertelt De Ketelaere. Het nadeel is dat hij enkel werkt bij bruine eieren.

De techniek van geslachtsbepaling in het ei die in Leipzig werd ontwikkeld, heeft dat nadeel niet. Ook zou hij nog iets nauwkeuriger zijn dan die van de KU Leuven. De nadelen zijn dan weer dat het een vrij dure techniek is die bovendien invasief is. “Er wordt als het ware een vruchtwaterpunctie op het ei uitgevoerd”, vertelt De Ketelaere. “Al denk ik niet dat de uitval van de eieren daardoor veel zou verhogen.” Het grote probleem blijkt vooral de snelheid te zijn. De techniek is nog te traag om commercieel toe te passen.

Aangezien in België en bij uitbreiding in heel West-Europa voornamelijk met bruine eieren wordt gewerkt, hoeft de techniek van de KU Leuven niet meteen afgeschreven te worden. “In 2013, na de ontwikkeling van onze techniek, hebben we toenadering gezocht tot een aantal fabrikanten van broeierij- en sorteringsmachines met oog op commercialisering. Maar toch hadden zij eerder een afwachtende houding vanwege het nadeel van de bruine eieren. Wellicht verwachtten ze dat er nog andere technieken op de markt zouden komen”, legt Bart De Ketelaere uit. Die verwachting lijkt niet echt uitgekomen en ook het maatschappelijk debat rond het vernietigen van eendagskuikens neemt intussen toe. “Daarom wil ik nogmaals een oproep doen naar de bedrijven. Als zij met de nadelen van onze techniek kunnen leven, zijn wij nog steeds bereid tot samenwerking”, besluit de KU Leuven-onderzoeker.

Weyts gaf te kennen dat hij de evolutie van de technieken op de voet zal blijven volgen. “Pas zodra een volwaardig alternatief wordt voorgesteld, kunnen we onderzoeken hoe we dat in de praktijk kunnen toepassen”, besluit de minister.