Nieuwe dierziekte rukt op in veehouderij, DGZ ongerust over 2025

Epizootic Hemorrhagic Disease (EHD) is een nieuwe dreiging voor de veehouderij. “Het is een volgende vectoroverdraagbare ziekte die via kleine mugjes, zogenaamde knutten, wordt overgedragen”, vertelt Koen De Bleecker van Dierengezondheidszorg Vlaanderen (DGZ). Daarmee is het virus vergelijkbaar met blauwtong dat ook via knutten wordt overgedragen. Ook de symptomen lijken erg veel op die van blauwtong. De Bleecker: “Hierdoor zijn beide virussen moeilijk klinisch van elkaar te onderscheiden." 

EHD is vanuit Afrika naar Zuid-Europa overgewaaid en bereikte enkele jaren geleden Frankrijk. Onze zuiderburen hebben recent een nieuw vaccin tegen het virus goedgekeurd en twee miljoen doses besteld om zo een deel van de rundveestapel te beschermen. Het doel hiervan is groepsimmuniteit te bereiken en de verspreiding van de ziekte te vertragen. In ons land gaf het Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen (FAVV) eerder deze zomer al de waarschuwing dat de ziekte op termijn ook België kan bereiken. Volgens een bericht van Arsia, de Waalse tegenhanger van DGZ, is het nieuwe virus tot op 325 kilometer van onze landsgrenzen genaderd.

DGZ heeft ook nog geen signalen dat de ziekte België bereikt heeft, maar de aanwezigheid kan volgens Koen De Bleecker niet helemaal uitgesloten worden. “Tot augustus bestond er een meldingsplicht bij klinische verdenking van blauwtong en kwam het FAVV ook tussen bij bloedanalyses waarbij eveneens gecontroleerd werd op EHD. Inmiddels komt het FAVV niet meer tussen bij analyses en worden deze ook veel minder uitgevoerd, waardoor we mogelijk een eerste geval van EHD kunnen missen. Gelukkig is er een nieuwe wetgeving die verplicht om dieren die ingevoerd worden uit risicolanden voor EHD, te bemonsteren via bloedsmonstername en te laten testen via een PCR-analyse. Op die manier kunnen we een eventuele intrede van de ziekte via import van dieren nog op tijd vaststellen.”

Omdat de verspreiding van EHD en blauwtong momenteel geremd wordt door de koudere temperaturen – knutten worden inactief bij temperaturen lager dan 10 graden – lijken veehouders voor het rest van dit jaar veiliger voor nieuwe infecties. "Maar volgend jaar is een ander verhaal", aldus De Bleecker. "Vooral de snelle evolutie in het opduiken van extra serotypes is volgens DGZ zorgwekkend. Hoewel een vaccin de enige mogelijke efficiënte voorzorgsmaatregel is, dient de sector zich goed te informeren over een plan van aanpak voor volgend voorjaar en de discussie te voeren rond de vraag over het nut van een algemene vaccinatieplicht. De vraag is tegen welk serotype of combinaties van serotypes je dan moet vaccineren? Stel dat er daarna een andere variant opduikt, waar het vaccin niet tegen werkt.”  

"Onderzoek en data noodzakelijk"

Er zijn volgens hem ook heel wat vragen rond vaccinefficiëntie, vergunningen, beschikbaarheid, financiering en de bereidwilligheid van farmaceutische bedrijven om bijvoorbeeld combivaccins op de markt te brengen en daarvoor een goedkeuringsprocedure te starten bij de bevoegde autoriteiten.

Om op veel van die vragen te antwoorden is er meer onderzoek en data nodig, aldus De Bleecker. Dit is ook de reden waarom DGZ twee weken geleden een enquête gelanceerd heeft onder bijna 30.000 veehouders in Vlaanderen, van schapen- , alpaca- en geitenboeren tot melkvee- en vleesveehouders.

De enquête is inmiddels afgesloten en de diergezondheidsorganisatie is druk bezig om de 3.600 inzendingen te analyseren. “Hieruit kunnen we misschien aanwijzingen halen over de vaccinatiegraad, de efficiëntie van verschillende vaccins en andere zeer belangrijke informatie rond ziektesymptomen, sterfte, economische verliezen, enz. Deze informatie kan de sector helpen om betere beslissingen te nemen in de aanpak en voorbereiding van het nieuwe vectorseizoen van 2025. “We vrezen dat vectoroverdraagbare virusziekten in de veehouderij het nieuwe normaal gaan worden, waarbij we een modus vivendi zullen moeten vinden om met deze nieuwe dierziekten om te gaan om hun impact tot een minimum te beperken", besluit De Bleecker.