Moet ook EU-zuivelsector handelsakkoord tussen VK en Nieuw-Zeeland vrezen?

Vandaag is het Verenigd Koninkrijk in grootte de zevende handelspartner van Nieuw-Zeeland. De in- en uitvoerwaarde tussen beide landen bedraagt 3,7 miljard euro. Nieuw-Zeeland verwacht dat door het handelsakkoord de uitvoer naar het Verenigd Koninkrijk met 40 procent zal stijgen, wat de economie in Nieuw-Zeeland jaarlijks bijna 600 miljoen euro zal opleveren. “Dit is een enorme deal”, zegt de Nieuw-Zeelandse premier Jacinda Ardern.

Vooral voordelen voor Nieuw-Zeelandse landbouw

Vooral voor de agrarische sector in Nieuw-Zeeland worden grote voordelen verwacht. Op een termijn van 15 jaar zullen heel wat tarieven op de uitvoer van landbouwproducten naar het Verenigd Koninkrijk geschrapt worden. Zo komen er voor de handel in lams- en schapenvlees tariefvrije quota die oplopen van 35.000 ton tot 50.000 ton. Na 15 jaar zal de handel zelfs volledig vrijgelaten worden. Hetzelfde geldt voor rundvlees, al lopen de tariefvrije quota daar op van 12.000 ton tot 60.000 ton per jaar.

Nieuw-Zeeland: “Historisch resultaat”

Boeren in Nieuw-Zeeland reageren bijzonder tevreden op het handelsverdrag. Zij verwachten dat hun afhankelijk van China door dit akkoord zal kunnen afnemen. Ook Nieuw-Zeelands landbouw- en handelsminister Damien O’Connor is bijzonder tevreden over de deal. “Onze rundvlees- en zuivelsector kunnen direct profiteren van tariefvrije quota die toegang zullen bieden tot deze markt uiteindelijk volledig geliberaliseerd is”, stelt hij.

Ook de zuivelsector in het land is erg te spreken over het handelsakkoord. De topman van Fonterra spreekt zelfs van een “historisch resultaat”. “Het Verenigd Koninkrijk is wat waarde betreft de tweede markt voor onze zuivelsector, met consumenten die bereid zijn iets meer te betalen voor producten uit Nieuw-Zeeland, dankzij onze duurzaamheid en innovatie.” Vandaag is het land nog maar goed voor één procent van de zuivelimport in het Verenigd Koninkrijk, maar daar zou nu dus verandering in kunnen komen.

“Ondermijnt levensvatbaarheid van Britse boeren”

In het Verenigd Koninkrijk is een totaal ander geluid te horen. De Britse boeren zijn er woedend dat hun regering de deur wagenwijd open zet voor de invoer uit Nieuw-Zeeland. “Dit kan de levensvatbaarheid van veel Britse boeren de komende jaren ondermijnen”, klinkt het. “Handelsakkoorden moeten voor beide partijen werken. Deze deal brengt enorme voordelen voor boeren aan de andere kant van de wereld die nu kunnen profiteren van toegang tot onze hoogst waardevolle markt, maar heeft geen enkel herkenbaar voordeel voor onze Britse producenten”, stelt de National Farmers Union.

De National Sheep Association is ook bijzonder ontgoocheld. “Dit akkoord betekent dat na Australië, nu ook Nieuw-Zeeland meer en meer lamsvlees onze kant zal opsturen. Concreet zal het erop neer komen dat deze twee landen toegang hebben tot het volledige volume aan lamsvleesconsumptie in ons land. Onze zorg blijft dat de regering de veehouderij in het Verenigd Koninkrijk wil afbouwen om aan klimaatverplichtingen te voldoen en dan de hele wereld moet afzoeken om onze natie te voeden van bronnen waar we geen zicht op hebben.”

Brexit vandaag al zware dobber voor EU-zuivelsector

Het handelsakkoord tussen het Verenigd Koninkrijk en Nieuw-Zeeland wordt ook in Europa met argusogen gevolgd. Ook voor de Belgische zuivelsector kan de impact groot zijn, want het Verenigd Koninkrijk is de vierde grootste afzetmarkt voor Belgische zuivelproducten. “Wat dit verdrag zal beteken voor de Belgische en bij uitbreiding voor de Europese zuivelsector, is op dit moment moeilijk in te schatten. Maar het lijkt mij weinig waarschijnlijk dat het een goede zaak zal zijn”, zegt Renaat Debergh, gedelegeerd bestuurder van de Belgische Confederatie Zuivel (BCZ). 

Volgens Debergh is het grote voordeel van de Belgische zuivelsector de relatief korte afstand tot de Britse markt. “We zijn heel sterk in de ‘just in time deliveries’. Ik verwacht dat dit voordeel tegenover Nieuw-Zeeland standhoudt, maar het mag duidelijk zijn dat de Nieuw-Zeelandse zuivelsector op alle andere aspecten bijzonder competitief is.”

Hij wijst erop dat de brexit vandaag al zwaar doorweegt voor de Europese zuivelsector. “We zien in de eerste zes maanden van 2021 al een aanzienlijke daling van de uitvoer van de EU naar het Verenigd Koninkrijk”, meent Debergh. “Voor boter gaat het om een daling van 37 procent, voor kaas om 12 procent en de uitvoer van verse zuivel is zelfs gehalveerd.”

Ondanks deze forse terugloop, blijven de Europese melk- en zuivelprijzen toch behoorlijk hoog. Dat heeft volgens Debergh te maken met het feit dat de vraag vanuit China groot blijft en dat de melkaanvoer in Nederland, Frankrijk en Duitsland lager uitvalt dan de afgelopen jaren. “De melkaanvoer in Europa is de afgelopen maanden voor het eerst sinds lang zelfs lichtjes afgenomen”, luidt het.