Minder vette palingen ten dode opgeschreven

De terugval van het aantal palingen in de Lage Landen is spectaculair, zeggen de wetenschappers. Terwijl er in de jaren 1970 in het voorjaar nog meer dan vijfhonderd kilo jonge palingen de IJzer in zwom, is dat vandaag gereduceerd tot minder dan een kilo. Soortgelijke dalende trends doen zich in heel Europa voor. En dat is volgens de onderzoekers te wijten aan het feit dat de palingen minder vet hebben dan vroeger.

Uit de analyse blijkt dat palingen in de jaren 1980-1990 beduidend vetter waren dan vandaag. "In Vlaanderen daalde het gemiddelde vetgehalte van 20 naar 12 procent, in Nederland van 21 naar 13 procent", zegt onderzoeker Claude Belpaire. "Dat zijn echter gemiddeldes, palingen uit de Maas, gevangen in Eijsden, bevatten nog maar 6 procent vet”. En dat is een ramp voor de paling, want uit onderzoek aan de Universiteit van Leiden blijkt dat een gemiddelde paling van een halve kilo ruim 13 procent vet nodig heeft om zijn reis naar de Sargassozee tot een goed einde te brengen.

De paling paait immers in de Sargassozee, op 6.000 kilometer van de Europese kust. Daarna sterft hij, de larven zetten koers naar Europa en zwemmen de rivieren op om daar tot volwassen palingen uit te groeien en op hun beurt naar de Sargassozee te trekken. "Vandaag hebben alleen de grote palingen met een hoog vetgehalte nog reproductiepotentieel", zegt Belpaire. En ook bij deze dieren is dat zelfs beperkt. "Als er geen gerichte maatregelen komen, is de paling ten dode opgeschreven".

Het dalende vetgehalte heeft verschillende oorzaken. Giftige stoffen blijken een invloed uit te oefenen op het vetmetabolisme van sommige vissen. Vooral hooggechloreerde pcb's en DDT zorgen ervoor dat ze meer energie verbruiken. Ook palingziektes, de slechte waterkwaliteit, migratiebelemmeringen zoals stuwen, de klimaatverandering en uiteraard ook de visserij vormen een bedreiging voor de paling. De onderzoeker meent dat de snelste en efficiëntste manier om de paling te redden, bestaat in doortastende beperkingen op de visserij.

Nederland plant alvast een palingvisverbod in september en oktober 2009. De onderzoekers raden overigens af om geregeld wilde paling te eten. Uit het onderzoek van Belpaire en zijn collega's blijkt dat de Vlaamse en Nederlandse palingen vol zware metalen, pesticiden, pcb's, dioxines en andere giftige stoffen zitten. In veel gevallen worden de consumptienormen ver overschreden.