Met nieuw decreet van afval- naar materialenbeleid

De Vlaamse regering heeft het Materialendecreet goedgekeurd. “Met dit decreet leggen we de basis voor de overgang van afvalbeleid naar duurzaam materialenbeleid", zegt minister van Leefmilieu Joke Schauvliege. Doelstelling is om afval maximaal te voorkomen, te hergebruiken en te recycleren. Pas als het echt niet anders kan, mag afval nog verbrand of gestort worden.

Het nieuwe decreet vervangt het bestaande Afvalstoffendecreet uit 1981 dat de start van het Vlaamse afvalbeleid inluidde. Het Materialendecreet verankert de integrale kijk op de materiaalketen die minister van Leefmilieu Joke Schauvliege en OVAM (de Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij, nvdr.) voorstaan en zet ook de Europese kaderrichtlijn voor het beheer van afvalstoffen om.

Het Vlaamse afvalstoffenbeleid evolueerde de voorbije 30 jaar drastisch: van de opruiming van vele illegale stortplaatsen en de vermindering van hinder door storten en verbranden in de jaren '80, naar de succesvolle opgang van selectieve inzameling, recyclage en preventief optreden. Minister van Leefmilieu Joke Schauvliege wil met het nieuwe decreet "een stap verder gaan". Het nieuwe decreet wil niet langer enkel focussen op het beheer van afvalstoffen, maar op de hele weg die grondstoffen en materialen afleggen.

Het is de bedoeling om de zogenaamde 'materialenkringlopen' maximaal te sluiten. Dat kan onder meer door afval opnieuw te gaan gebruiken als grondstof voor nieuwe producten. "Ons huidig grondstoffenverbruik en onze afhankelijkheid van import leggen een grote druk op de beschikbaarheid van grondstoffen in de zeer nabije toekomst", zegt Schauvliege, "daarom is de omschakeling van een klassiek afvalbeleid naar een materialenbeleid dringend nodig.”

Het decreet voorziet een soort 'prioriteitenladder'. Een eerste prioriteit is om afval zoveel mogelijk te voorkomen. Dat kan door producenten aan te sporen om minder verpakkingen of milieuvriendelijke verpakkingen te gebruiken. Vervolgens moeten materialen maximaal hergebruikt en gerecyleerd worden. Wanneer er toch afvalstoffen zijn, kan men erover nadenken om die te gaan hergebruiken, bijvoorbeeld als brandstof voor energie.

Pas aan het einde van de ladder komt de optie om afvalstoffen te verbranden of te storten. De Vlaamse regering kan voor bepaalde materiaalstromen specifieke criteria opstellen om aan te geven of het materiaal kan worden beschouwd als een bijproduct of als een materiaal dat de einde-afvalfase heeft bereikt. Minister Schauvliege rekent op de samenwerking met alle spelers in de sector. Die hebben onlangs al een engagementsverklaring ondertekend. Die moet leiden tot een echt 'materialenpact', een operationeel plan met doelstellingen en met concrete taken voor alle stakeholders.