“Landbouwers: belangrijke spelers in energietransitie"
De energietransitie vraagt om boerenverstand, zo staat te lezen op Enerpedia, de agrarische energie-encyclopedie. “In de energietransitie kunnen we bijzonder veel leren van hoe landbouwers hun bedrijf opbouwen”, reageert Tom Schaeken van het Innovatiesteunpunt. “We moeten beter gebruik maken van hun kennis én de coöperatieve mogelijkheden. Als agrarische sector moeten we ons coöperatief handelsmerk opnieuw uitvinden en slimme, nieuwe allianties vormen om de kansen van de energietransitie volledig te benutten. Als we dat voor elkaar krijgen dan zijn we een belangrijke, zo niet de belangrijkste speler in de energietransitie.”
Landbouwers zijn ondernemers die staat zijn om snel te schakelen als er in duurzame energieproductie een verdienmodel zit. “Cijfers laten dit ook zien”, weet Tom Schaeken, energieconsulent bij het Innovatiesteunpunt. “De agrarische sector levert een belangrijke aandeel in de huidige energie-opwekking. Maar dat betekent niet dat we er zijn, er staat ons nog heel wat te wachten.”
Met het huidige beleid wordt voornamelijk ingezet op de bouw van meer windmolens en zonne-installaties. Deze technieken vragen vooral ruimte, veel ruimte. Die is te vinden is op het platteland, hét werkterrein van de landbouwer. “De planning en ontwikkeling van zon- en windprojecten zou dan ook zorgvuldig moeten gebeuren, aangezien ze een grote impact hebben op het landschap en (steeds vaker) gepaard gaan met lokale weerstand”, klinkt het bij Enerpedia.
Ook op het vlak van planning op lange termijn, kunnen we nog wat leren van landbouwers. “Een landbouwer neemt vaak een weloverwogen besluit wanneer hij of zij een bedrijf overneemt of bijvoorbeeld op lange termijn investeert”, reageert Tom Schaeken. “Grootschalige energieprojecten zouden ook zo gepland moeten worden, beter doordacht en weloverwogen. Ze leggen namelijk een generatie lang beslag op de ruimte, bepalen het landschap en hebben ook een generatie nodig om zichzelf redelijkerwijs terug te verdienen.”
Nog iets dat landbouwers onder de knie hebben: coöperatief werken. “Door middel van een coöperatie kan een economisch voordeel worden behaald en waardevolle kennis worden verkregen die een landbouwer op de lange termijn nooit zou hebben gekend”, aldus Enerpedia. “Duurzame energieprojecten kunnen een soortgelijke benadering gebruiken om ervoor te zorgen dat de lusten en de lasten van grote windmolens of zonneparken gelijkwaardiger worden verdeeld onder de lokaal omwonenden, zowel boeren als burgers.” Volgens het platform hebben energiecoöperaties de unieke mogelijkheid om lokale bewoners werkelijk mee te laten participeren in projecten om gezamenlijk meer voordeel te behalen dan een individuele projecteigenaar.
“En ten slotte, als je een landbouwer vraagt naar de mogelijkheden van zijn landbouwgrond, weet hij exact welke teelten er wel en niet mogelijk zijn”, besluit Tom Schaeken. “De locatie en de aard van de grond bepaalt in belangrijke mate de meest (economisch) duurzame boerenpraktijk. “Zo zouden we ook moeten kijken naar de meest geschikte locaties voor grootschalige duurzame energieprojecten. En dat vraagt meer integraal denken dan tot op heden wordt gedaan.”
