Landbouw blijft centraal staan tijdens eindfase Doha

Hoe vaak ook gezegd wordt dat landbouw maar een kleine sector is in de economie, ook de eindfase van het vrijhandelsoverleg in de Doha-ontwikkelingsronde bewijst andermaal de centrale plaats van de landbouw in de wereldeconomie. De VS, China en India waren maandagavond nog altijd over de bescherming van hun katoen-, suiker- en rijstboeren aan het bakkeleien. De ontwikkelingslanden onderling waren sterk verdeeld. En de EU probeerde zich uit beeld te houden, maar was verdeeld.

Essentieel aan landbouwproductie is dat ze meestal bedoeld is om te eten (de prijzen moeten laag zijn) en afhankelijk is van het klimaat. Landbouwproductie kan niet vooraf geprogrammeerd worden zoals het maken van auto's. Vandaar de beschermingsmechanismen. De EU en de VS hebben de handelsverstorende subsidies nu zo goed als volledig afgebouwd. Die waren schadelijk omdat ze productiegebonden waren. Ze zetten aan om veel te produceren en de overschotten werden met veel steun tegen onklopbare prijzen op de wereldmarkt gedumpt. Boeren in de ontwikkelingslanden konden daar nooit tegenop.

Centraal in de discussies van maandagavond stond het speciaal veiligheidsmechanisme, het 'SSM' in het jargon (Special Safeguard Mechanism). Dat is nieuw in de Doharonde. Het geeft specifiek aan de ontwikkelingslanden de mogelijkheid om tijdelijk de douaneheffingen te verhogen indien hun landbouwmarkt overspoeld wordt met één of ander product van buitenaf of door een ineenstorting van de prijzen.

Grote exporteurs -grote landen met overschotten, al of niet gesubsidieerd (zoals katoen in de VS) maar ook andere ontwikkelingslanden die alleen maar landbouwproducten produceren (Paraguay en Uruguay)- vrezen dan weer dat hun export te veel afgeblokt kan worden. Anderzijds is het mechanisme bedoeld voor landen met veel kleine producenten. China en India stellen zich daar hard op voor suiker, katoen en rijst. De discussie gaat over de hoeveelheid producten waarop het SSM toegepast mag worden (in principe op allemaal), de drempels vanaf wanneer en de hoogte van de heffingen.