Indonesische landbouwcoöperatie verenigt koffieproductie met herstel regenwoud
Voorbije week kwam een container met 15,9 ton Indonesische koffie aan in de haven van Antwerpen. “Voor de meeste mensen is de Indonesische specialiteitskoffie nog een onbekende verrassing”, klinkt het bij Rikolto. “Dankzij een ingenieus businessmodel draagt deze koffie ook bij aan het herstel van het regenwoud op het eiland Sumatra: het toont wat er mogelijk is als een geëngageerde koffiekoper, een ondernemende ngo, een vooruitziende overheid en een ambitieuze boerencoöperatie de handen ineenslaan.”
De Indonesische koffie die in de haven van Antwerpen aankomt, is het resultaat van de jarenlange focus op kwaliteitsverbetering door de landbouwers van de Koerintji Barokah Bersama Coöperatie (KKBB). "Ze hebben de kwaliteitscontrole verbeterd door de sorteer- en verpakkingsactiviteiten te verhuizen van Medan naar Kerinci", weet Daniel Shewmaker, manager bij Sucafina Speciality, het bedrijf dat de koffie hier zal verdelen. "Dit verbetert de kwaliteit, omdat zo niet alleen de tijd verkort wordt die nodig is om de koffie klaar te maken voor de export, ook de blootstelling aan warmte en vochtigheid wordt geminimaliseerd."
De export naar België gebeurt rechtstreeks vanuit de haven van Jambi, de thuisprovincie van de koffie. "Als ze via ons kunnen blijven verkopen en Medan helemaal kunnen omzeilen, vangen ze misschien nog eens zes tot tien procent van de waarde op”, aldus Daniel Shewmaker. “En dat geld kunnen ze zo in hun bedrijf herinvesteren. Ik ben ervan overtuigd dat de koffie van deze bonen de vooroordelen over Indonesische koffie snel doet vergeten".
De landbouwers worden niet alleen gecompenseerd voor de koffie die ze leveren, maar ook voor de acties die ze ondernemen om het regenwoud te behouden.
Het feit dat de Barokah-coöperatie in staat is om deze topklasse te leveren, is niet minder dan een klein wonder. De coöperatie werd pas in juni 2017 opgericht en is sindsdien exponentieel gegroeid. "Rikolto heeft de leden van de Barokah Coöperatie op verschillende manieren ondersteund", zegt Kiki Purbosari, programmamanager bij Rikolto in Indonesië. "We zorgden voor coaching op het gebied van duurzame landbouwpraktijken, het verbeteren van hun bedrijfscapaciteiten en het vinden van opkopers."
Die inspanningen wierpen hun vruchten af. "In ons eerste jaar wonnen we de Specialty Coffee Contest in Jakarta", zegt Triyono, leider van de Barokah Coöperatie. "In 2018 wonnen we de tweede plaats op dezelfde wedstrijd en werden we door de Indonesische ambassade in Hanoi uitgenodigd voor een koffiebeurs". De Barokah Coöperatie ontving ook de Bronzen Gourmet op het Salon International de l'Agroalimentaire (SIAL) in Parijs.
Maar wat het verhaal van deze koffie echt opmerkelijk maakt, is het business model dat erachter zit. De landbouwers worden niet alleen gecompenseerd voor de koffie die ze leveren, maar ook voor de acties die ze ondernemen om het regenwoud te behouden. Jambi is een prachtige plek, maar ook een van de zwaarst ontboste regio's van Indonesië.
"Het is niet genoeg om de boeren in dit gebied te vertellen dat ze moeten stoppen met het kappen van bossen", zegt Kiki Purbosari van Rikolto. "Je moet hen bestaanszekerheid geven. Daarom moeten we de productie van gewassen diversifiëren en de productiviteit verhogen door het toepassen van goede landbouwpraktijken, zodat ze niet meer oppervlakte in gebruik moeten nemen".
Dit kan alleen werken als de boeren worden erkend en gecompenseerd voor hun inspanningen om het woud te behouden. Daarom hebben Rikolto en de Indonesische overheid samen een Payment for Ecosystem Services-model ontwikkeld. "Payment for Ecosystem Services (PES) is een kosteneffectieve manier om inheemse gemeenschappen, landeigenaren en boeren te compenseren voor milieu-onderhoud en het leveren van ecosysteemdiensten", zegt Wahida, Landbouwattaché van de Indonesische ambassade in Brussel. “Een boer die bijvoorbeeld werkt met agrobosbouwsystemen in een bergketen, helpt om natuurrampen zoals bosbranden, aardverschuivingen of bodemerosie te verminderen.” “Een model waar we in Europa nog wat van kunnen leren”, klinkt het bij Rikolto België.
Payment for Ecosystem Services is een model waar we in Europa nog wat van kunnen leren
In oktober zullen de boeren van de Barokah-coöperatie 600 schaduwbomen aanplanten op de koffieplantages. De investering zal worden ondersteund door bijdragen van Sucafina Specialty en hun klanten. "Het planten van schaduwbomen betekent een verlies voor de boeren op korte termijn, maar een winst voor de hele maatschappij op de lange termijn", legt Daniel Shewmaker van Sucafina uit. “Ons bedrijf kan enkel gezond zijn in de toekomst als het ook goed gaat met de koffieplantages en de producenten.”
Sinds de boeren goede landbouwpraktijken toepassen, merken ze dat sommige vogelsoorten die zich in de schaduw van de koffiebomen nestelen, weer terugkomen. "We zijn blij te zien dat onze inspanningen om koffie duurzaam te verbouwen bijdragen aan een gezonder milieu. Dit is iets wat we blijven promoten bij de koffieboeren in Kerinci", belooft Triyono, leider van de Barokah-coöperatie.
