Indianen eisen steeds meer inspraak in Amazonewoud

Autochtone indianengemeenschappen en afstammelingen van negerslaven willen steeds nadrukkelijker een woordje meepraten over het beleid dat betrekking heeft op het Amazonewoud. Ze eisen dat de Braziliaanse regering bindende volksraadplegingen organiseert en kijken vol spanning uit naar een vonnis van het hooggerechtshof over de rechtsgeldigheid van een indianenreservaat in de noordelijke deelstaat Roraima. Boeren, mijnbouwbedrijven en de houtindustrie liggen er op vinkenslag om grond in te palmen.

Volgens de gouverneur van Roraima is het indianenreservaat in zijn deelstaat veel te groot voor de amper 17.000 indianen die er leven. In mei betoogden meer dan duizend indianen en milieuactivisten er nog tegen de bouw van een waterkrachtcentrale langs de Xingu-rivier. Dat project zou immers kolonisten aantrekken en een groot deel van het reservaat blank zetten, waardoor het jachtgebied van tien indianenstammen getroffen zou worden.

Boerenleiders en industriëlen vrezen dat de indianen vroeg of laat een vetorecht bedingen waarmee ze grote infrastructuurwerken en de commerciële exploitatie van het Amazonewoud kunnen verhinderen. Leoncio Brito van de Confederação Nacional de Agricultura vreest het ergste: "Dit zou veel rechtsonzekerheid veroorzaken en grote delen van het land veroordelen tot economische stagnatie. Een kleine groep mensen mag de vooruitgang van velen niet in de weg staan".

In 2004 ondertekende president Lula da Silva een wet die de basisrechten erkent van indianenstammen, met inbegrip van het recht om gehoord te worden bij dossiers die een impact hebben op hun leefomgeving. Tot hiertoe is de wetgeving dode letter gebleven, maar daar kan spoedig verandering in komen omdat nu ook de Internationale Arbeidsorganisatie zich met de kwestie moeit. Meer inspraak voor de indianen creëert een potentieel mijnenveld voor de Braziliaanse regering aangezien de indianenreservaten zo'n twaalf procent van de nationale oppervlakte beslaan.

Intussen werd alvast beslist om radarvliegtuigen met onder meer infraroodsensoren in te zetten om de laatste groepen geïsoleerde indianen in het Amazonewoud op te sporen. Dat moet het mogelijk maken om hen te beschermen tegen contact met de "beschaving" en de ziektes die die de beschaving hen zou kunnen brengen. De geïsoleerd levende indianen worden bedreigd door de ontbossing - legaal en illegaal - van het Amazonewoud. Sinds 1987 is het voor blanken verboden naar regio's te trekken waar deze indianen zich bevinden. In het Amazonegebied zouden nog een zeventigtal kleine indianengroepen leven die geen enkel contact hebben met de buitenwereld. Slechts dertig groepjes zijn al gelokaliseerd.

Onder impuls van Bemefa, de federatie van mengvoederbedrijven in ons land, wordt momenteel gesleuteld aan de certificering van duurzame soja uit Brazilië. Dit initiatief is gegroeid vanuit bekommernissen omtrent de ontbossing van het Amazonewoud.(KS)