ILVO lanceert gratis online lesplatform boslandbouw

E-academy Agroforestry

Agroforestry combineert de productie van gewassen of het kweken van vee met bomen of struiken als extra productiegewas op hetzelfde perceel. De e-academy bevat zes interactieve leermodules die gratis en voor iedereen beschikbaar zijn op de website van Consortium Agroforestry Vlaanderen. In de eerste module wordt de basis van het teeltsysteem toegelicht, de volgende modules gaan dieper in op specifieke topics: boomsoortenkeuze, interacties tussen boom, dier en gewas, aanplant en beheer, het opstellen van haalbare doelen (visievorming) en ontwerp. De gemiddeld duur om één module te volgen bedraagt anderhalf uur, maar geïnteresseerden kunnen op eigen tempo de hele reeks, of individuele modules volgen.

Het land- en tuinbouwonderwijs is er alvast van overtuigd dat het platform goed gebruikt zal worden. Ingrid de Brabandere, pedagogisch begeleider voor alle 14 land- en tuinbouwscholen binnen het Vlaamse katholieke onderwijs, was van bij de start van de ontwikkeling bij het project betrokken. “Met de nieuwe generatie leerplannen leggen we in het secundaire land- en tuinbouwonderwijs een krachtige nadruk op agro-ecologische principes en functionele agrobiodiversiteit met extra aandacht voor onder meer ecosysteemdiensten, koolstofopslag en  biodiversiteit in het landbouwlandschap”, klinkt het. De Brabandere onderschrijft evenwel dat agroforestry-landschappen bij leerkrachten nog niet altijd even goed bekend zijn. “Deze Agroforestry e-academy is dus een welgekomen ondersteuning, niet alleen voor landbouwers maar ook voor leerkrachten én leerlingen op weg naar de landbouw van morgen.”

Innovatieve landbouw

Meer en meer landbouwers gaan aan de slag met boslandbouw. Het systeem heeft levert voordelen op voor zowel de landbouwer als het klimaat. De bomen kunnen voor de boer een extra inkomstbron genereren in de vorm van hout of vruchten zoals noten of fruit. De totale voedselproductie is bovendien efficiënt per oppervlakte-eenheid en divers, waardoor de risico’s voor de landbouwer beter gespreid zijn.

“Dit maakt agroforestry een interessant en klimaatvriendelijk productiesysteem. Om de kosten van aanplant en onderhoud te reduceren, zijn bovendien verschillende steunmaatregelen beschikbaar. De afgelopen jaren meldden gemiddeld 20 tot 30 landbouwers zich voor die subsidies aan”, klinkt het bij de onderzoeksinstelling. “Toch ondervinden geïnteresseerden vaak nog barrières. Om agroforestry sneller ingang te laten vinden in Vlaanderen, is naast een ambitieus en sterk stimulerend beleid ook kennisdeling met landbouwers en landbouwers in opleiding nodig.” Daarom werkt het Consortium Agroforestry, met ILVO als coördinator, aan verschillende kennistools en handvaten. Van teelttechnische kennis tot kosten-baten inschattingen, van individuele bedrijfsbegeleiding en beslissingsondersteunende tools tot dit eerste, interactieve lesplatform.

Ontstaan

Bij de ontwikkeling van het lesplatform werden zowel landbouwers als vertegenwoordigers van het landbouwonderwijs betrokken die feedback gaven op de verschillende lesmodules. “Dat heeft geleid tot een sterk product dat bruikbaar is in verschillende settings, van het klaslokaal tot een bedrijfsbezoek en bijscholing op eigen tempo”, klinkt het bij ILVO.

Karel Lenaerts en Nelly Vermeeren van de Esberghoeve hebben een boslandbouwsysteem op een perceel van 2,4 hectare in de Noorderkempen en zijn koplopers op het gebied van regeneratieve landbouw in Vlaanderen. Op het voormalige grasland staat nu een grote variëteit aan noten, groot- en kleinfruit, en andere gewassen.

“In 2021 zijn we, na veel zoeken op internet, begonnen aan de voorbereiding van ons eerste agroforestry perceel. Veel info hebben we zelf bij elkaar moeten sprokkelen”, vertellen de agrarisch ondernemers, die plannen om in het najaar 1,25 hectare extra aan te planten. “Wat een verschil nu alle informatie gebundeld is in de e-academy. De opbouw is overzichtelijk en de inhoud, hoewel best moeilijk, is lichter gemaakt met zeer waardevolle getuigenissen. De cursus is verdiepend en erg volledig. Alle aspecten die bij ons project aan bod komen, worden behandeld. Het is voor mij ook een ideale leidraad om bezoekers op ons bedrijf kennis te laten maken met agroforestry.”

Ook voor de land- en tuinbouwonderwijsinstellingen is de e-academy Agroforestry een meerwaarde, klinkt het. “Met de razendsnelle digitalisering van het land- en tuinbouwonderwijs en de noodzaak om ons voor te bereiden op levenslang leren, is het inzetten van een interactieve educatieve tool een voorbeeld van slimme kennisverwerving die we met open armen ontvangen. Omdat het telkens behapbare kleine stukjes info zijn, kan iedereen van beginner tot gevorderde zijn eigen gading vinden en dit verwerken op zijn eigen tempo”, aldus de Brabandere.

Het platform werd ontwikkeld in het kader van het project Farmlife maar blijft in beheer van ILVO en het Consortium Agroforestry Vlaanderen. Het is bedoeld als dynamisch product dat regelmatig geüpdatet wordt. Zo wordt in de loop van 2024 een zevende module gelanceerd over agroforestry verdienmodellen.