Hormonale werking garnalen in Westerschelde verstoord

Professor Colin Janssen van het Laboratorium voor Milieutoxicologie van de UGent zocht de jongste vier jaar met het onderzoeksschip Belgica naar hormoonverstorende stoffen in het Scheldewater van Temse tot de monding in de zee. Het resultaat is niet fraai. "Sommige hormoonverstorende stoffen komen in veel te hoge concentraties voor", zegt hij.

"Een component van verf die op schepen wordt gebruikt, komt honderd tot duizend keer meer voor dan de concentratie waarvan we denken dat ze veilig is. Het is de hoogste concentratie wereldwijd gemeten. Voor pesticiden als lindaan hebben we concentraties gemeten die vijftig tot zestig keer te hoog zijn. PAK's, die vrijkomen door de industrie of huishoudelijke verbranding, vormen eveneens een probleem. We hebben in het Scheldewater ook hormonen van menselijke aard gevonden, maar niet de actieve ingrediënt van de anticonceptiepil".

De zwaarste vervuiling is gemeten in Antwerpen en aan de monding van het kanaal Gent-Terneuzen. De gevolgen blijven niet uit. "We hebben het effect op de aasgarnalen onderzocht", legt Janssen uit. "De diertjes reproduceren zich al op een andere manier. Mannetjes krijgen vrouwelijke kenmerken. Dat leidt op sommige plaatsen tot een verstoring van de populatie. De verhouding mannetjes-vrouwtjes verandert".

Aasgarnalen worden niet opgegeten door de mens, wel door vissen en ongewervelde dieren. "Maar die hormoonverstorende stoffen komen ook voor bij de grijze garnaal. Wat het effect is voor de mens hebben we niet doorgerekend", luidt het. De resultaten zijn volgens Janssen onrustwekkend genoeg om meteen actie te ondernemen. "Via milieuwetgeving en een voorzichtiger omspringen met die stoffen".