“Het moet echt wel beginnen regenen”

Door de aanhoudende droogte wordt de nood aan regen voor de landbouwgewassen in België stilaan voelbaar. "Het moet echt wel beginnen regenen", zegt Luc Vanoirbeek van Boerenbond. Ook de Europese landbouwkoepel Copa-Cogeca trekt al aan de alarmbel. Estland, Litouwen, Denemarken, Polen, Zweden en Finland worden ook al weken getroffen door extreme droogte en er dreigen catastrofale gevolgen voor de oogst. Voor de Belgische aardappelen, suikerbieten en mais lijkt de situatie voorlopig nog in orde, al wordt de nood aan regen wel voelbaar.

Het warme, zonnige en droge weer blijft aanhouden in ons land, maar ook andere Europese landen kreunen onder de droogte. De Europese landbouwkoepel Copa-Cogeca verwacht dat de graanoogst in Europa zes procent lager zal liggen dan in 2017. Volgens Boerenbond is het momenteel nog te vroeg om al voorspellingen te doen over de oogst in België. “De gerst wordt nu volop binnengehaald en die oogst is redelijk goed. Heel veel gewassen worden pas binnen enkele weken geoogst, dan pas zal het duidelijker worden wat de gevolgen zijn van de droogte”, klinkt het.

“Droogte is een probleem dat je in principe perfect met een reeks maatregelen kan opvangen”, zegt professor waterbouwkunde Patrick Willems van de KU Leuven. “Maar dan moet je wel het hele systeem reorganiseren. Dat moet niet van vandaag op morgen, dat kan ook niet. Maar je moet er nu wel werk van beginnen te maken. Uit academische hoek dringen we daar al tien jaar op aan. Maar droogte is een sluimerend probleem. Voor een proactief beleid is een visie op lange termijn nodig. Die ontbreekt vandaag nog te zeer.”

Vorig jaar ondernam Vlaams minister van Omgeving Joke Schauvliege (CD&V) wel actie, na de droge zomer. De Coördinatiecommissie Integraal Waterbeleid kreeg toen de opdracht met een actieplan op de proppen te komen. Daar is een crisisdraaiboek uit voortgekomen, dat maatregelen voorstelt voor als de nood hoog is. Maar op een actieplan op langere termijn is het nog even wachten. “Dat wordt opgenomen in de stroomgebiedbeheersplannen, die eind 2021 worden vastgelegd”, zegt Katrien Smet, woordvoerder van de Vlaamse Milieumaatschappij.

Wat moet je precies doen om goed om te gaan met droogte? “Voor ons land is de ideale aanpak vierledig”, aldus professor Willems. “Je moet de capaciteit aan spaarbekkens uitbreiden. Dan kan je de regen die in de winter valt, opvangen en gebruiken in de zomer. Je moet inzetten op hergebruik, met onder meer gezuiverd afvalwater. Je moet je rivieren efficiënter gebruiken. Met sensortechnologie en voorspellingssytemen kan je intelligenter beslissen wanneer je via stuwing water ophoudt of net doorstuurt. En eigenlijk zouden we in België moet durven te gaan voor het ontharden van onze bodem, zodat neerslag weer de kans krijgt om in te sijpelen. Zet als overheid in op een onthardingsbonus in plaats van een woonbonus. Maar dat zijn allemaal maatregelen die tijd en geld kosten, twee zaken die er niet in overvloed zijn.”

In afwachting nemen bedrijven het voortouw. Steeds meer industriële spelers investeren in waterzuiveringstechnologie uit vrees voor schaarste en de bijbehorende stijgende kosten. Of ze graven hun eigen buffers uit, zoals in Ardooie waar groenteverwerker Ardo een bufferbekken van 150.000 m³, een pomphuis en 32 km ondergrondse leidingen heeft aangelegd.