Handelsmogendheden gewonnen voor voorstel Lamy

De belangrijkste handelsmogendheden lijken gewonnen voor het ontwerpakkoord over een verdere liberalisering van de wereldhandel dat directeur-generaal Pascal Lamy van de Wereldhandelsorganisatie (WTO) tijdens onderhandelingen in Genève probeert te slijten. De handelsmogendheden proberen de overige WTO-lidstaten ervan te overtuigen het akkoord te aanvaarden, maar binnen de groep van ontwikkelingslanden en opkomende grootmachten komen steeds meer spanningen aan de oppervlakte.

Na een week van slopende onderhandelingen presenteerde Lamy de Verenigde Staten, de Europese Unie, Brazilië, India, China, Australië en Japan vrijdag een compromis over twee belangrijke domeinen: landbouw en industriële producten. Die landen lijken bereid het ontwerpakkoord te verdedigen bij de overige lidstaten van de WTO. Voor het eerst sinds zeven jaar "is er licht aan het einde van de tunnel", verklaarde één van de onderhandelaars zaterdag. De gesprekken over een verdere vrijmaking van de wereldhandel gingen in 2001 van start in Doha. Het hoofddoel bestond erin de derde wereld meer kansen te bieden in de internationale handel.

Volgens eurocommissaris voor Handel Peter Mandelson, die namens de Europese Unie de onderhandelingen voert, heeft het voorstel van Lamy "het potentieel om iets te bieden dat dicht aanleunt bij een evenwicht tussen landbouw en industriële producten en tussen de industrielanden en de ontwikkelingslanden". De 27 EU-lidstaten aanvaarden het voorstel van Lamy, maar enkele delegaties eisen nog een aantal "verbeteringen" aan de tekst. Ze willen nog vooruitgang boeken op andere domeinen van de onderhandelingen, zoals de dienstensector.

India is minder enthousiast. De Indische onderhandelaars proberen zowel de miljoenen kleine boeren als de ontluikende industriële sectoren in het land te beschermen tegen een afbouw van de douanerechten. De Amerikaanse onderhandelaarster Susan Schwab beschuldigde "een handvol" opkomende handelsmogendheden ervan het succes van de onderhandelingen te bedreigen. Brazilië aanvaardde het voorstel van Lamy dan weer wel.

Met name de vrijwaringsclausules voor landbouw zorgen voor spanningen onder de opkomende handelsmogendheden. Het voorstel van Lamy stelt dat deze landen hun douanerechten met 15 procent mogen optrekken wanneer de import met 140 procent zou stijgen. India, met Turkije, de Filippijnen, Indonesië en Afrikaanse landen in zijn spoor, vindt die drempel te hoog. Ze vrezen op die manier nooit een beroep te kunnen doen op de clausules. Exporterende landen als Paraguay, Uruguay, Costa Rica en Chili vinden dan weer dat de vrijwaringsclausules restrictief gebruikt moeten worden. Door het voorstel van Lamy te aanvaarden, zorgde Brazilië voor spanningen binnen Mercosur, de douaneunie van enkele Latijns-Amerikaanse landen.

Niet enkel de bepalingen over landbouw, ook die over industriële producten zinnen vele delegaties niet. Landen als Argentinië en Zuid-Afrika vrezen dat zij hun markten te veel moeten openen voor westerse producten en weigeren het akkoord te aanvaarden. "Op het vlak van landbouw zijn de voorstellen van Lamy onvoldoende en op het vlak van industriële producten gaan ze veel te ver", zei de Argentijnse handelsminister Alfredo Chiaradia.

De Belgische minister De Gucht vindt dan weer dat China een grotere inspanning zou mogen leveren. Als net toegetreden lidstaat mag China zijn markt langer afschermen van buitenlandse concurrentie, maar volgens De Gucht stroken die concessies aan China niet met de reële economische macht van het land.(GL)