Glastuinbouw hoopt dans te ontspringen in gasafschakelplan
De federale overheid werkt aan een afschakelplan voor gas voor het geval de gastoevoer uit Rusland stokt. Ze volgt hiermee het voorbeeld van andere Europese landen, zoals Duitsland, die ernstig rekening houden met deze optie. Ook de glastuinbouwsector komt als grootgebruiker in beeld bij een dergelijk afschakelplan, al heeft belangenorganisatie Boerenbond de nodige argumenten om de sector zo lang mogelijk te ontzien. Zo zorgt de groententeelt onder glas voor onze dagelijkse voeding en enkele dagen zonder gas brengt de jaarproductie in gevaar, klinkt het.
De overheid heeft recent een enquête uitgestuurd naar de 1.000 grootste gasgebruikers in ons land met het doel om de energiebehoefte in beeld te brengen. Onder deze ‘grootgebruikers’ vallen ook de grotere glastuinbouwbedrijven, met name groentetelers. De enquête vormt onderdeel van een onderzoek van de federale overheid dat moet leiden tot een gasafschakelplan en de volgorde en impact van afschakeling in beeld moet brengen.
Dit plan moet vervolgens in werking treden als de Russen de gaskraan dichtdraaien en ons land (gedeeltelijk) zonder gas komt te zitten. Met deze mogelijkheid wordt ook in andere landen rekening gehouden, met name Duitsland, waar vooral de industrie erg nerveus is. Rusland draaide enkele weken geleden de gastoevoer naar bijvoorbeeld Nederland al dicht.
Enkele dagen zonder warmte kan gevolgen hebben in de sector op het inkomen van een heel jaar
In tegenstelling tot onze oosterburen is het aandeel Russische aardgas in België maar beperkt, officieel 4 procent. “In de praktijk zal dat hoger zijn. Zo krijgen wij gas uit andere landen die het gas ook uit Rusland betrekken”, vertelt Diane Schoonhoven, adviseur klimaat, energie en duurzaamheid bij landbouworganisatie Boerenbond. Ook omdat België door een Europees solidariteitsmechanisme gedwongen kan worden gas te leveren aan Europese landen met een tekort, is de afhankelijkheid van Russisch gas hier groter dan op het eerste gezicht.
De energie-experte weet dat in eerste instantie afnemers op het Fluxysnet worden afgeschakeld voordat Fluvius-klanten (bevolking en kleinere bedrijven) aan de beurt zijn. Het Fluxysnetwerk betreft het overkoepelende gastransportnetwerk in België en kent alleen aftakkingen naar grote industrieën en enkele glastuinbouwbedrijven. “Dat is historisch zo ontstaan omdat in hun geval het Fluxysnet waarschijnlijk dichterbij lag dan het Fluvius-distributienet”, suggereert Schoonhoven.
Argumenten om glastuinbouwers te ontzien
Het zijn deze bedrijven die dus het meest moeten vrezen, mocht het toekomstige afschakelplan ooit geactiveerd worden. Of het zo ver komt, is maar sterk de vraag. Niet alleen kan het gedrag van de Russische machthebbers niet voorspeld worden, mogelijk is de federale overheid ook gevoelig voor de argumenten van onder andere Boerenbond om de glastuinbouwbedrijven onderaan de lijst te zetten.
“De land- en tuinbouwsector is een essentiële sector die voedsel produceert. In dit productieproces is regelmatig warmte nodig, waarvoor aardgas kan worden gebruikt. De productie van voedsel zou maximaal voortgezet moeten kunnen worden in situaties van een tekort aan aardgas”, stelt Schoonhoven. Zij voegt eraan toe dat de tuinbouw werkt met levende materie. “Tomatenplanten zouden onherstelbare schade kunnen ondervinden als gevolg van een afschakeling van aardgas, met impact op de mogelijkheid om nog te kunnen produceren in de rest van het jaar. Enkele dagen zonder warmte kan dus gevolgen hebben in de sector op het inkomen van een heel jaar”, geeft zij een voorbeeld.
WKK's zorgen voor elektriciteit
Een ander contra-argument van Boerenbond heeft betrekking op de elektriciteitsproductie van de glastuinbouw door warmtekrachtkoppeling (WKK). Deze WKK-installaties zetten aardgas om in warmte en elektriciteit. Het deel van de elektriciteit dat de glastuinbouwer niet nodig heeft voor productie gaat op het elektriciteitsnet en komt zo onder andere bij particulieren terecht. Zo’n 120 WKK's in Vlaanderen hebben een totaal vermogen van 500 mw, vergelijkbaar met de stroombehoefte van de bevolking van een provincie zoals Oost-Vlaanderen.
“Door deze WKK´s van aardgas te blijven voorzien, kan voorkomen worden dat een aardgascrisis ook tot een elektriciteitscrisis leidt”, stelt Schoonhoven. “Deze WKK´s zouden juist van aardgas voorzien moeten worden in tijden van gastekorten om zo op het lokaal distributienet beschermde afnemers van elektriciteit te blijven voorzien.”
Het onderzoek naar het gasafschakelplan loopt momenteel. Het is nog niet bekend wanneer dat onderzoek voltooid zal zijn en het plan gepresenteerd kan worden.
Andere energievraagstukken
Naast de vinger aan de pols houden over een gasafschakelplan, bespreekt Boerenbond ook een energiebeleidsovereenkomst met de Vlaamse overheid. Door de hoge gasprijzen, die de rentabiliteit van verwarmde teelten in gevaar brengt, staat energie momenteel hoog op de agenda bij de landbouworganisatie. "Vanuit Boerenbond hechten we ook veel belang aan energiebesparende maatregelen, en als die rendabel zijn raden we onze leden ook aan om deze te implementeren. We mogen het teelttechnisch aspect daarbij niet uit het oog verliezen. Boerenbond vraagt ook om het onderzoek te intensifiëren om relevante technieken verder te onderzoeken zodat de energievraag verder kan dalen“, klinkt het.
Bron: Eigen berichtgeving
