Fruittelers zien perenprijs ineen storten en luiden de alarmklok

Na de importban van Rusland voor Europees fruit in 2014 maakte vooral de Belgische perensector een diepe crisis door, aangezien het slavische land een belangrijke afzetmarkt was. In de loop der jaren vonden perentelers alternatieve afzetkanalen, waaronder Wit-Rusland. Ook zouden er via doorverkoop via onder andere Polen en Litouwen behoorlijk nog wat peren Rusland binnen geraken.

Beide afzetkanalen zijn dit jaar ook weggevallen. Wit-Rusland, dat een behoorlijke afnemer is van categorie-2 peren, had per 1 januari een importban voor Europees fruit ingesteld. Daarnaast lijkt vooral de oorlog in Oekraïne de handel tot stilstand te hebben gebracht. Uit cijfers van DLV, de grondlegger van Fruit Trading Company dat peren op de termijnmarkt aanbiedt, blijkt dat de prijzen van b-peren in februari en maart enorm zijn ingestort. Brachten deze peren begin februari nog 65 cent op, twee weken later was dat nog maar 31 cent.

Deze prijsdaling had ook zijn effect op de verkoop van de betere a-peren. “Voor de b-peren moesten alternatieve markten gevonden worden waardoor er concurrentie is opgetreden en ook de a-peren in prijs zijn gedaald”, vertelt Dirk Coucke, directeur van DLV. “De gemiddelde perenprijs (FTC-index) is op enkele weken tijd gedaald van 82 cent naar 63 cent nu.”

Problemen vooral voor volgend seizoen

Vorig jaar werd er zo’n 335.000 ton peren geoogst in België, waarvan er volgens DLV-schatting nu nog zo’n 86.000 ton op voorraad liggen. Deze voorraad moet de komende maanden verkocht worden. Nico Rosmeulen, voorzitter vzw Actiegroep Fruittelers, stelt dat deze voorraad wel verkocht zal worden, maar hij houdt rekening met een inkomstenderving tot 3.000 euro per hectare. “Dat wil zeggen dat we door de prijsdaling tot 3.000 euro per hectare mislopen.”

Voor dit seizoen zullen de perentelers, die tot de oorlog in Oekraïne goede prijzen kenden, hun broek nog wel kunnen ophouden, stelt hij. Een ander verhaal is het voor het komende seizoen dat in september start. “Als we komend jaar een normale productie kennen en te maken hebben met een verminderde vraag door de uitval van de export op Rusland en Wit-Rusland dan krijgen we mogelijk te maken met een overcapaciteit met desastreuze gevolgen.”

Opkopen volumes om overcapaciteit en prijsdaling te voorkomen

Een volgende crisis in de perensector, zoals het die eerder gekend heeft in 2014 en 2018, ligt op de loer. “Ik ben bang dat veel perentelers dat niet zullen overleven”, vervolgt Rosmeulen, zelf ook perenteler. Samen met Algemeen Boerensyndicaat (ABS) vraagt hij aan de Vlaamse overheid om op Europees niveau te pleiten voor het snel activeren van alle mogelijke interventie- en steunmechanismen die voorzien zijn in de Gemeenschappelijke Marktordening Groenten en Fruit.

Dat gebeurde in de zomer van 2014 bij de eerste complete marktverstoring door het toen ingestelde handelsembargo door Rusland. “Het zoeken naar nieuwe afzetmarkten door de VLAM heeft tot op heden niet het gewenste resultaat opgeleverd. Met een normale oogst en zonder deze interventiemogelijkheden zal de fruitsector afstevenen op een nieuwe financiële ramp, erger dan 2018”, waarschuwt ABS.

De landbouworganisatie riep eerder al op bij federaal minister van Landbouw David Clarinval (MR) om de sector als sector in crisis te erkennen waardoor een aantal maatregelen in voege kunnen treden wat betreft het sociaal statuut van de fruittelers, bijvoorbeeld uitstel van de bijdragebetaling. “De minister ging in op onze vraag”, klinkt het bij ABS. Ook bij andere Belgische ministers van Landbouw is de vraag neergelegd naar het activeren van alle mogelijk maatregelen om de fruit- en groentesector door deze mogelijke ongeziene crisis te loodsen.

“Grondige evaluatie van huidige, manipuleerbare veilingsysteem nodig”

Naast deze interventies pleit ABS ook voor een doorlichting van de werking van het veilingsysteem per klok. “We stellen vast dat belanghebbenden niet terugdeinzen voor het creatief omgaan met het kloksysteem. Voorafgaande bestellingen (administratieve verkoop) zorgen ervoor dat vaak amper enkele palletten kwaliteitsfruit op de klok gezet worden, maar die zeer beperkte aanvoer is tot op vandaag wel de referentieprijs voor een aantal gespecialiseerde handelaars, die er alle belang bij hebben om met een lage referentieprijs te kunnen komen aandraven.”

De belangenvertegenwoordiger roept de betrokkenen, veilingen en overheid, op om werk te maken van het kunnen borgen van een minimumprijs voor alle producten die de klok passeren, rekening houdend met reële productiekosten. “Het huidige kloksysteem is manipuleerbaar en vraagt een grondige evaluatie door externen. Een klokverkoop die niet meer gevoed wordt door voldoende kwaliteitsfruit kan niet langer als richtprijs fungeren in België. Een mengprijs van verschillende verkoopsystemen zou hier een betere prijsduiding zijn en daar moet onmiddellijk aan gewerkt worden.”