FAVV waarschuwt jagers: blijf weg uit AVP-gebied

De Afrikaanse varkenspest is sinds 2014 aanwezig op diverse locaties in Europa. Vele haarden bevinden zich in Oost-Europa maar ook Italië en Duitsland hebben af te rekenen met de ziekte. In juni dit jaar werd een geval van AVP vastgesteld nabij Frankfurt, op slechts 200 kilometer van de Belgische grens. Het virus is er nog steeds aanwezig.

Wanneer we de verspreidingskaart erop naslaan, zien we dat de verspreidingszone vele kleine ‘eilandjes’ kent. Volgens gezondheidsexperts is dat ook een aanwijzing dat de overdracht gebeurt via menselijke factoren. “Als we kijken welke sprongen het virus maakt, zien we dat de verspreiding toch vooral via menselijk handelen gebeurt”, zegt Bonte. “Het kan bijvoorbeeld gaan om een vrachtwagenchauffeur die lokaal een product koopt zoals salami, en dan zijn restjes weggooit in een vuilbak langs de snelweg. Of erger, ernaast. Ook via menselijke uitwerpselen van wie het vlees heeft gegeten, kan het virus zich verspreiden. Maar vooral bloed is zeer besmettelijk.”

Maar ook jagers die hun sport in risicogebieden beoefenen, kunnen het virus verspreiden. “FAVV kan geen verbod opleggen, want de risicogebieden bevinden zich in het buitenland”, zegt Bonte. “We kunnen jagers dus alleen maar vragen om deze risicogebieden te mijden. Als ze dit niet kunnen vermijden, vragen we hen om alle bioveiligheidsmaatregelen in acht te nemen, want het virus kan via kledij of schoeisel worden overgedragen. Of via vlees en jachttrofeeën. En belangrijk: Wie gaat jagen in risicogebied, vragen we om 72 uur te wachten alvorens men elders gaat jagen.”

Eén besmetting is genoeg

Zoals het verleden ons leert, kan zelfs één besmetting grote gevolgen hebben. Zelfs een kleine haard in België had grote economische gevolgen voor ons land. “In 2018 is de ziekte opgedoken bij wilde zwijnen in Luxemburg. 29 landen in totaal hebben toen restricties opgelegd voor de import van ons varkensvlees. Die waren goed voor 70 procent van onze export naar niet-Europese landen.”

Persoonlijke drama's en dierlijk leed

Naast economische schade gaat AVP gepaard met persoonlijke drama's bij varkenshouders, zelfs op bedrijven die niet getroffen zijn. In 2021 berekende de Vlaamse Producentenorganisatie Varkens (VPOV) dat de combinatie van Afrikaanse varkenspest en de coronapandemie onze Belgische varkenshouders al 343,3 miljoen euro heeft gekost. Gemiddeld ging het om 206.000 euro per bedrijf.

En ook het aanzienlijke, dierlijk leed mag niet vergeten worden. Het virus verspreidt zich snel, dus even snelle opsporing is cruciaal om de ziekte in de kiem te smoren. Het ziektebeeld lijkt op dat van klassieke varkenspest: koorts, zwakte, gebrek aan eetlust, ontstoken oogslijmvliezen, rode huid, (bloederige) diarree en braken. Bij zowel varkens als wilde zwijnen leidt besmetting tot een lijdensweg met een vaak dodelijke afloop.

Bij varkens onderling verspreidt het virus zich snel via rechtstreeks contact met zieke dieren, bijvoorbeeld na het binnenbrengen van besmette dieren vanuit een ander bedrijf of na contact tussen varkens met vrije uitloop en besmette wilde everzwijnen. De belangrijkste verspreidingsweg tussen wilde everzwijnen is rechtstreeks contact met het karkas van een besmet dier. Het AVP-virus is aanwezig in het bloed, de weefsels, de urine, de uitwerpselen, de uitscheidingen en afscheidingen van zieke dieren. Het virus overleeft zeer lang in onvoldoende verhit, gedroogd, gezouten en bevroren varkensvlees en in karkassen. Een infectiehaard is dus bijzonder moeilijk te bestrijden en heeft gevolgen voor de hele varkensketen, niet enkel het getroffen bedrijf.