EU beperkt handelspreferenties tot de écht arme landen

Sedert 1 januari gunt de EU nog aan 90 ontwikkelingslanden sterk gereduceerde importtarieven. Voordien profiteerden 177 landen van het zogeheten 'Generalised Scheme of Preferences'. De meeste 'afvallers' krijgen beperktere handelsvoordelen terwijl 20 landen uit de boot vallen omdat ze worden gerekend tot de landen met hoge(re) middeninkomens.

De nauwere focus zorgt er volgens de EU voor dat de handelsvoordelen aan landen ten goede komen die dat echt nodig hebben. Voor de 49 minst ontwikkelde landen die onder het GSP-regime vallen, geldt het 'alles behalve wapens'-schema. Het schema stamt uit 2001 en staat de minst ontwikkelde landen toe om alle producten, wapens uitgezonderd, zonder importtarieven en -quota uit te voeren naar de EU. In de praktijk blijven sanitaire en fytosanitaire beperkingen wel een belemmering.

Tot de groep armste landen behoren vrijwel alle landen in Afrika bezuiden de Sahara maar bijvoorbeeld ook Haïti, Afghanistan, Cambodja en Nepal. Tot de overige 41 landen die tegen gereduceerde importtarieven mogen uitvoeren naar de EU behoren onder meer China, Oekraïne, de Filipijnen, Colombia, Irak en Costa Rica.

Landen die drie jaar achter elkaar door de Wereldbank worden geclassificeerd als landen met een hoog of hoger middeninkomen, kwalificeren zich niet meer voor speciale handelsvoordelen. Onder de landen die vanaf 2014 uit de lijst worden geschrapt, behoren de oud-Sovjet-staten Rusland, Wit-Rusland en Kazachstan en ook Argentinië, Brazilië, Uruguay, Venezuela, Libië en Maleisië.

Een tweede lijst landen die geschrapt wordt, zijn degene die genieten van andere voorkeurregimes wanneer zij handel drijven met de EU. De voordelen die ze daaruit putten, zijn gunstiger dan GSP zodat ze weinig reden hebben om beroep te doen op die laatste. Het gaat onder meer om landen die een vrijhandelsakkoord afsloten met de EU. Nadeel zullen zij er niet van ondervinden, want als het voorkeurregime dat zij genieten wegvalt dan kunnen zij opnieuw toegevoegd worden aan de lijst met GSP-begunstigden.

Toch schept de kortere lijst van GSP-begunstigden mooie opportuniteiten voor ontwikkelingslanden. "Wanneer de export van grotere, al beter ontwikkelde economieën naar de EU ook maar marginaal terugvalt, kan dat significante voordelen opleveren voor de armste landen", motiveert de EU. Een voorbeeld maakt dat duidelijker: Burkina Faso zou 16 keer meer naar de EU kunnen exporteren wanneer de Braziliaanse export naar Europa met één procent vermindert. Het volume dat dan verhandeld wordt, blijft ongewijzigd.

Meer info: revised GSP scheme