Eierprijzen exploderen, tekorten dreigen in Europa
De eierprijs is aan een nooit eerder geziene opmars bezig. Ten opzichte van een half jaar geleden is de prijs bijna verdubbeld. Pluimvee-experts wijzen als verklaring op een groot eiertekort als gevolg van de vogelgriep in Europa. Daarnaast werden er eerder dit jaar minder hennen opgezet door de torenhoge voederprijzen. De verwachting is dat de Europese tekorten voorlopig nog zullen aanhouden. In onze buurlanden wordt zelfs gevreesd voor lege schappen tijdens kerst. Ook in Vlaanderen zijn tekorten niet uitgesloten.
Pasen en kerst zijn normaal gezien hoogdagen voor de leghennensector omdat de vrije prijzen voor consumptie-eieren dan stijgen van zo’n 7 cent naar 9 cent. Maar momenteel pieken de prijzen al weken op voorhand. Met zo’n 15 cent per ei zijn de eieren nog nooit zo goed betaald geweest als vandaag. “De prijzen zijn inderdaad erg goed op het moment”, beaamt Ellen Vaneynde, leghennenhoudster in Baal-Tremelo en sectorverantwoordelijke bij de Landsbond Pluimvee.
Als verklaring voert ze het verminderde aanbod op de Europese markt aan. “Door de vogelgriep werden enorm veel bedrijven geruimd in onze buurlanden. Daarnaast is Oekraïne sinds de oorlog met Rusland ook weggevallen als exporteur van eieren en exporteert Polen ook aanzienlijk minder omdat zij met de Oekraïense vluchtelingen de consumptie sterk hebben zien stijgen.”
Vogelgriep en gestegen voederprijzen
Ook in Vlaanderen werden pluimveehouderijen, waaronder een opfokbedrijf met leghennen, geruimd wegens de vogelgriep. Tegelijk laat het virus zich ook indirect voelen. Zo kan pluimveehoudster Mariëlle Schalk uit Hoogstraten geen leghennen ontvangen, omdat zij in de bewakingszone van 10 kilometer van een vogelgriepgebied zit. “We moeten nog 10 dagen wachten en hopen dat ondertussen nergens een nieuw geval van het virus opduikt in de buurt.”
Vooral oudere pluimveehouders die richting pensioen lopen, hebben het risico niet aangedurfd om nieuwe hennen op te zetten
Niet alleen zorgt de vogelgriep voor een verminderd aanbod van eieren, ook de sterk gestegen voederkosten zijn nefast. Sinds de oorlog zijn de prijzen voor voeder, jonge leghennen en energie sterk gestegen en zijn er bedrijven die geruimd hebben, of hun leghennen niet vervangen hebben. “Vooral oudere pluimveehouders die richting pensioen lopen, hebben het risico soms niet aan gedurfd en hebben geen nieuwe hennen opgezet”, vertelt Vaneynde.
Door deze samenloop van omstandigheden heerst er een grote eierschaarste in Europa. De Duitse ketenorganisatie voor de eierindustrie (BVEi) waarschuwt voor tekorten in aanloop naar kerst, terwijl in Engeland sommige retailers al rantsoeneringen toepassen waarbij consumenten maar enkele doosjes kunnen kopen. In Engeland grijpt het vogelgriepvirus verwoed om zich heen en zouden er sinds 1 oktober al 750.000 legkippen geruimd zijn tegenover 1,8 miljoen over heel 2021.
Nu al tekorten in supermarkt
Het tekort aan eieren en de grote prijsstijging betekent overigens niet dat alle leghennenhouders momenteel goede zaken doen. “Sommige bedrijven leveren voor de vrije markt, maar andere bedrijven hebben vaste prijsafspraken lopen met afnemers”, vertelt Vaneynde. “Hierdoor kan het in de praktijk gebeuren dat sommige kippenboeren momenteel zware tijden doormaken.”
Deze vaste prijzen verklaart ook waarom de prijzen voor eieren in supermarkten nauwelijks gestegen zijn. De retailers houden vast aan deze contracten en zijn niet bereid om de eierhandelaars te compenseren voor hun kostenstijgingen, aldus Vaneynde die aangeeft dat de industrie (producenten van mayonaise, koekjes, etc) wel bereid is om meer te betalen. Ook zij sluit lege schappen rond de kerstperiode niet uit. “Je ziet nu al minder aanbod van eieren in de supermarkten. Zo zijn bijvoorbeeld bruine eieren in een zwaardere gewichtsklasse al amper verkrijgbaar en worden ze opgevuld met witte scharreleieren.” Volgens Vaneynde zullen de retailers op termijn moeten plooien. “Anders zullen de eierhandelaren mogelijk hun leveringsplicht breken, want financieel kunnen zij dit niet volhouden en gaan ze op zoek naar afnemers die wel de correcte prijs willen betalen.”
Door de vaste prijsafspraken met afnemers, kan het gebeuren dat sommige kippenboeren momenteel zware tijden doormaken
Dat de verkoopprijs op de vrije markt ondertussen de leghennenhouderij weer rendabel maakt, wil ook niet zeggen dat er op korte termijn meer productie voorzien wordt. “Het duurt 6 maanden om nieuwe leghennen voor te brengen”, vertelt de sectorverantwoordelijke voor Landsbond Pluimvee. “Eerst moet het moederdier ei bevrucht worden, daarna gaat het ei naar de broeierij. Vervolgens gaat het kuiken naar een opfokker. Pas op de leeftijd van 17 weken gaat de kip naar de leghennenhouder alvorens zij na week 21 in productie komt”, schets zij de cyclus.
"Retail de grote boosdoener, niet het vogelgriepvirus"
In een veel gedeelde video op social media legt de Britse leghennenhouder Ioan Humphreys de schuld van het tekort aan eieren bij de retail. “De retail zal de lege schappen verklaren door het vogelgriepvirus, maar in de praktijk zijn zij de reden.” Volgens hem is de prijs voor eieren in de supermarkt nauwelijks gestegen, terwijl de kosten voor de pluimveehouder geëxplodeerd zijn. Ook zouden er voor volgend jaar 8 miljoen minder vrije uitloophennen besteld zijn in het VK, dat komt dus neer op 8 miljoen eieren per dag minder. “Hierdoor neemt onze zelfvoorzieningsgraad nog verder af. We importeren nu al 3 miljoen eieren.”
Mariëlle Schalk kan zich wel vinden in de redenering van de boer. Sterker nog. “Deze situatie in de leghennenhouderij is exemplarisch hoe het ook in andere sectoren kan uitpakken in de toekomst.” Prijs- en beleidsvorming zouden het boeren volgens haar onmogelijk maken. “Kijk maar naar de aardappelsector.” Door de MAP7-plannen zou de aardappelteelt voor een stuk kunnen verdwijnen uit Vlaanderen en kan de afhankelijkheid van import toenemen.
Bron: Eigen berichtgeving
