"Duurzame landbouw is oplossing voor voedselprobleem"

Door de voedselschaarste komen vraagstukken in verband met de voedselvoorziening almaar hoger op de internationale agenda te staan. In zijn jongste duurzaamheidsrapport onderzoekt Dexia Asset Management, dochteronderneming van Dexia bank, de factoren die aan de basis liggen van de voedselschaarste en de uitdagingen die voedselonzekerheid meebrengt.

De komende veertig jaar groeit de wereldbevolking met 40 procent tot 9 miljard mensen. Tegelijk is er nauwelijks nog bijkomende landbouwoppervlakte beschikbaar. Er is zelfs een toenemende druk op het landbouwareaal door de groeiende verstedelijking van de wereldbevolking. Ook de klimaatverandering kan een negatieve invloed hebben op de landbouwproductie. Uit een rapport van de econoom Nicholas Stern over klimaatwijzigingen, blijkt dat een temperatuurverhoging van 2 graden kan leiden tot een krimp van de graanoogst met 5 procent.

Stephanie Dunn, duurzaamheidsanaliste bij Dexia Asset Management, meent dat het voedselaanbod nog om twee andere redenen achterop zal blijven. "De groeiende welvaart in vooral Aziatische landen leidt tot een grotere vleesconsumptie en de populariteit van biobrandstoffen verscherpt de concurrentie om de overblijvende gronden". Voor het produceren van vlees is veel meer land en water nodig dan voor plantaardig voedsel: voor één kilogram vlees moet 10 kilogram graan in de vorm van veevoeder gebruikt worden. En de opkomst van biobrandstoffen drukt op de beschikbare landbouwproductie voor voedsel. In de Verenigde Staten wordt nu al 30 procent van de maïsoogst vergist tot bio-ethanol.

Het gevolg van dit alles is dat de honger in de wereld sinds 1995 weer toeneemt. Het aantal hongerlijders daalde decennia lang en bereikte een minimum van 825 miljoen mensen, maar de afgelopen vijftien jaar is het aantal ondervoeden op de wereld weer gestegen tot meer dan één miljard. Het International Food Policy Research Institute (IFPRI) noteerde in 2008 een stijging van de voedselproductie met één à twee procent, tegenover een bevolkingsgroei van vier procent. De vrees is dus dat de honger in de wereld nog zal toenemen.

Tal van stakeholders ondernemen momenteel acties om het probleem van de voedselonzekerheid aan te pakken. De misschien wel meest omstreden maatregel die wordt vastgesteld, is wat doorgaans bekend staat als 'land grabbing', wat neerkomt op het opkopen van landbouwgrond door buitenlandse investeerders. Volgens de VN werd tijdens de eerste helft van 2009 in ontwikkelingslanden ongeveer 30 miljoen hectare landbouwgrond verworven, dat is de helft van de totale oppervlakte van de Europese landbouwgrond.

Tegelijk zochten ook bedrijven naar oplossingen voor het probleem van de voedselschaarste. Dunn legt uit dat landbouwtechnologie zoals de veredeling van graansoorten met hoge opbrengsten, de uitbreiding van irrigatievoorzieningen en het gebruik van hybridezaden een sleutelrol speelden in de strijd tegen voedselschaarste. "Als die technieken verkeerd worden gebruikt, kunnen ze het milieu en de bodem evenwel schade toebrengen en het voedseltekort erger maken", vraagt Dunn om enige voorzichtigheid. Volgens Dunn staat de landbouwsector voor de uitdaging de voedselvoorziening veilig te stellen met een zo klein mogelijke negatieve impact op het milieu.

"Duurzame landbouw, een landbouwsysteem dat zowel productief als efficiënt is, maar ook het milieu spaart, is volgens Dexia Asset Management een logische en geloofwaardige oplossing voor het probleem. Er bestaat geen alomvattende oplossing om de voedselvoorziening voor lange tijd te waarborgen. In plaats daarvan moet een aantal duurzame landbouwpraktijken worden gecombineerd om het voedselaanbod te verhogen en tegelijk de natuurlijke rijkdommen waarvan ze afhangen, te beschermen. In dat verband is het van cruciaal belang dat telers van landbouwgewassen, voedselproducenten en handelaars in de rest van de voedselketen samenwerken.

Bedrijven die technieken aanreiken om de productiviteit van de landbouw op een duurzame manier te verhogen, alsook voedselproducenten en handelaars die inspanningen leveren, zullen op lange termijn de uitgesproken winnaars zijn. Producenten als Danone en Unilever hebben in de loop der jaren allebei blijk gegeven van hun voortrekkersrol op het vlak van duurzame landbouw. De oprichting van het Sustainable Agricultural Initiative (SAI) Platform in 2002, een initiatief om duurzame landbouwmethoden in heel de wereld te ondersteunen, is daarvan een voorbeeld.  Unilever werkt, in het kader van zijn eigen programma rond duurzame landbouw, samen met telers om hun waterverbruik te verminderen, onder meer via druppelirrigatie.

"Duurzame landbouwmethoden veroveren een plaats in het dagelijks beheer van toonaangevende bedrijven in de voedselketen", besluit Isabelle Cabie, verantwoordelijke duurzame en verantwoorde investeringen bij Dexia Asset Management. "Dat  is ook noodzakelijk want tegen 2050 zal de wereldbevolking naar schatting 100 procent meer voedsel nodig hebben dan wat we vandaag produceren. De Wereldvoedselorganisatie FAO schat dat 20 procent extra voedselproductie kan komen van nieuwe landbouwgrond en 10 procent van intensievere teelten, dus zullen duurzame landbouwtechnieken het tekort van 70 procent moeten aanvullen".