Dierenwelzijn wordt in de Belgische grondwet ingeschreven, ondanks protest van landbouwsector

Eens het wetsvoorstel goedgekeurd is door de koning en het gepubliceerd is in het Belgisch Staatsblad zal dierenwelzijn voortaan een beleidsdoelstelling worden van België. “De federale staat, de gemeenschappen en de gewesten zullen bij de uitoefening van hun respectieve bevoegdheden moeten streven naar de bescherming van en zorg voor dieren als wezens met gevoel”, klinkt de gloednieuwe grondwetwijziging onder artikel 7bis.

De Senaat zette eerder al het licht op groen voor die wijziging, waarna de Kamercommissie Grondwet volgde. Maar in de bespreking van het voorstel vorige week bleken de juridische consequenties ervan toch nog niet helemaal duidelijk te zijn. Om de rechters geen ruimte tot interpretatie te geven en duidelijkheid te scheppen of de wijziging een standstill impliceerde, werd vorige week door Kamerlid Sander Loones (N-VA) een amendement opgesteld. Ook Kamerlid Vincent Van Quickenborne (Open Vld) stelde met dezelfde beweegreden een amendement op maar omdat het technisch niet goed opgebouwd was, werd dat wijzigingsvoorstel donderdag vlak voor de stemming terug ingetrokken. Door het amendement van Loones te verwerpen maakte de Kamer expliciet duidelijk dat rechters de nieuwe grondwetsbepaling niet moeten interpreteren als een standstillverplichting.

Louter symbolisch?

Omdat er geen standstillverplichting aan de grondwetsbepaling werd gekoppeld spreken veel Kamerleden daarom van een ‘symbolische’ functie. Omdat de bepaling onder 7 bis werd geschreven zou dierenwelzijn als een gedragslijn worden opgenomen. Een gedragslijn waaraan politici en bestuurders zich weliswaar moeten houden, maar die reeds in wetsbronnen op andere niveaus werd ingeschreven.

Zo benadrukte Loones vorige week dat dieren als wezens met een gevoelsvermogen vier jaar geleden erkend werd als rechtscategorie in het Burgerlijk Wetboek. Ook werd het opgenomen onder artikel 13 in het Europees Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie. Hierin wordt gesteld dat EU-lidstaten rekening moeten houden met hetgeen vereist is voor het welzijn van dieren als wezens met gevoel. Daarnaast werd ook op Vlaams niveau het welzijn van dieren al opgenomen en staat het op punt om een update te krijgen met de Vlaamse Codex Dierenwelzijn. “De wijziging onder 7 bis zal een algemene gedragslijn worden die een politiek symbolische relevante functie toevoegt aan de Grondwet, in lijn met wat reeds bestaat in andere wetsbronnen”, concludeerde Loones vorige week.

Al was niet iedereen in de Kamer overtuigd van deze politiek symbolisch relevante functie. “De stelling dat het louter symbolische bepalingen zijn, gaat voorbij aan de realiteit”, liet Van Quickenborne zich uit vorige week. “De realiteit is dat met deze grondwetbepaling, de rechter rekening kan houden met het belang van dierenwelzijn bij het goedkeuren of toestaan van een vergunning, of bij het goedkeuren van wetten en decreten. Dierenwelzijn wordt dus een referentie waar de rechter rekening moet mee houden.” Van Quickenborne stelde ook dat een opname van dierenwelzijn in de grondwet de deur openzet voor "rechterlijk activisme die opgejaagd wordt door ngo’s zoals GAIA".

Groen-Kamerlid Kristof Calvo vond het beneden alle peil dat Van Quickenborne hiermee een beeld ophangt en angst zaait. “Ik heb de indruk dat Van Quickenborne in een pre-electorale periode nog even met een aantal karikaturen en slogans duidelijk wil maken dat Open Vld af en toe ook voor boeren is”, aldus Calvo vorige week. GAIA-voorzitter Michel Vandenbosch, volgde overigens zowel het debat als de stemming in de publiekstribunes nauwgezet mee en was zichtbaar tevreden met het resultaat van de stemming.

Een resultaat waarbij uiteindelijk 70 Kamerleden voor de opname van dierenwelzijn in de grondwet stemde, 23 tegen en 29 die zich onthielden. De overgrote meerderheid van Open Vld en cd&v stemden tegen, de linkse meerderheid en oppositie alsook MR stemden voor en N-VA en Vlaams Belang onthielden hun stem. De onthoudingen konden op weinig sympathie rekenen bij de Vlaamse liberalen. “Door hun onthouding wordt deze linkse waanzin deel van onze grondwet”, aldus Van Quickenborne. “Het Vlaams Belang zou beter zijn verkiezingsborden met 'Red onze boeren' van het veld halen want met deze onthouding planten ze een riek in de rug van de boeren.”