"De boerin is de hoeksteek van de landbouw"
“Boerinnen spelen een essentiële, vaak onderbelichte rol op het landbouwbedrijf.” Dat is de stelling van Ferm, het netwerk van agravrouwen, voor zijn leden op de Vlaamse dag van de Boerin. Op het aspergebedrijf van Hilde Tijskens in Grote Brogel waren dit weekend tientallen Noord-Limburgse boerinnen samengekomen om de dag te vieren. Onder het gezelschap was slechts één man: Jo Brouns. De Vlaamse minister van Landbouw (cd&v) die de landbouw eerder de “ziel van Vlaanderen” noemde, zette in zijn toespraak de vrouw centraal "als hoeksteen van de landbouw".
“Zij houdt het gezin recht, doet vaak de boekhouding en helpt mee op het bedrijf. De boerin is de hoeksteek van de landbouw, een sector die essentieel is voor onze voedselvoorziening en het landschap om ons heen gevormd heeft en dat tot op heden doet.” Met deze lovende woorden sprak Brouns een groep van tientallen boerinnen toe op het aspegebedrijf van Tijskens.
De boerinnen hadden zich verzameld ter ere van de Dag van de Boerin, een feestdag die enkele jaren geleden geïntroduceerd werd door Ferm voor agravrouwen en tot doel heeft de boerin in het zonnetje te stellen. “De vrouw speelt ook een verbindende rol naar de samenleving toe doordat ze maatschappelijk geëngageerd is en in tal van organisaties zitting heeft”, vervolledigt Ferm-voorzitter Nik Van Gool de toespraak van Brouns.
“De rol van de vrouw binnen het landbouwbedrijf is vaak onbelicht en met deze dag willen we alle boerinnen een hart onder de riem steken en ook onze waardering uiten”, vervolgt Van Gool. Tijdens de bijeenkomst overhandigde ze symbolisch een ei aan Liesbet Berger, de voorzitter van Ferm Noord-Limburg dat 200 leden telt.
Geef een ei, eer de boerin
Een ei was dit jaar het traditionele landbouwproduct dat de organisatie koppelde aan de nationale boerinnendag. In de voorbije maanden heeft de organisatie duizenden kaartjes met de opdruk “You are eggcelent” verspreid over Vlaanderen met het verzoek het kaartje op 15 oktober aan een boerin te overhandigen. Middels een campagne op sociale media riep de organisatie bovendien op om de naam van een geliefde boerin op een ei te schrijven en de foto hiervan vervolgens onder de #dagvandeboerin te delen.
De naam van Liesbeth Berger was te lang om op een ei te schrijven, waardoor Van Gool het hield bij de initialen. Berger runt een varkensbedrijf in Kaulille waar ook haar zoon deel van uitmaakt. “We hebben op ons gesloten bedrijf 180 zeugen en huren daarnaast nog een bedrijf met nog eens 80 zeugen. Dat is nodig om er ook voor onze zoon een inkomen uit te halen", aldus Berger. "Als onze zoon in de toekomst op eigen benen verder gaat, kunnen we het huurbedrijf afstoten.”
Berger geeft aan dat de onzekerheid in de landbouw, die het gevolg is van onder andere de stikstofcrisis en ook de langdurige economische crisis, knaagt aan het gezin. “Ik loop richting pension en kan mijn tijd wel uitzitten, maar voor mijn zoon is dat een ander verhaal”, uit de Limburgse haar zorgen. Voor andere jonge boerinnen is opvolging momenteel zorgen voor later. Zij zijn in eerste instantie met hun eigen voortbestaan als landbouwer bezig. “Wij kampen met hoge schulden die we nog moeten aflossen, terwijl de toekomst onzeker is”, vertelt een vrouw die trouwde met een boer en inmiddels ook op het landbouwbedrijf actief is.
De Ferm-boerinnen van Noord-Limburg komen zo’n vijf tot zeven keer per jaar bijeen. “Het gaat dan om educatieve uitstapjes of gewoon een gezellig samenzijn”, vertelt Berger die aangeeft dat er ook een soort van therapeutische werking aan deze ontmoetingen verbonden is. “Alhoewel ieder bedrijf verschilt, zitten we allemaal in hetzelfde schuitje waardoor je elkaars problemen makkelijker begrijpt. Er met elkaar over praten lucht op.”
Landbouw is veranderd, passie niet
Berger geeft aan dat het boerenleven tijdens haar carrière sterk veranderd is. “Veertig jaar geleden konden we goed rondkomen met de helft van de veestapel." Landbouw is ondertussen aan de wereldmarkt en de marges zijn volgens haar veel dunner. "Het is steeds moeilijker om er mee rond te komen. Er zijn landbouwgezinnen die nauwelijks genoeg overhouden op het einde van de maand. De financiële zorgen worden het meest gevoeld door de vrouw die het geld beheert en moet zorgen dat ze de boodschappen kan doen.”
Ondanks de onzekerheden en ook de maatschappelijke onderwaardering die de boerinnen soms voelen, komt tijdens de vrouwenbijeenkomst ook de passie voor het vak terug. “Landbouw is een manier van leven”, vertelt Sanne Theuwissen die samen met haar vader een melkveebedrijf van 280 koeien runt in Bocholt. “Het is hard en veel werken, hierdoor moeten soms op andere vlakken concessies gedaan worden." Lange vakanties zijn uitgesloten en ook op het gebied van daten ervaart de boerin uitdagingen. “Ik ben gebonden aan mijn bedrijf en kan niet over lange afstand daten”, vertelt de boerin die dit seizoen meedoet aan de tv-serie 'Boer zoekt Vrouw'.
Alle uitdagingen ten spijt, geeft de boerin aan haar werk voor geen geld te willen missen. Het is meer dan een job. "Met een nine-to-five-job zou je me echt geen plezier kunnen doen. Ik zit het liefst een hele dag door tussen mijn koeien. Ik trek er wel eens graag een dagje op uit, maar dan begint het rond 16 uur toch al te kriebelen om terug te keren naar mijn beestjes”, vertelde ze eerder al in een interview met vrouwenblad Fair.
Het harde werken is één van de elementen die in de loop der jaren nooit veranderd is. Zo vertelt minister Brouns dat hij als jong mannetje veel tijd doorbracht op het melkveebedrijf van zijn grootouders en daar mooie herinneringen aan overhield. “Ik ging er in de vakanties naar toe en ook vaak in de weekenden. Er was altijd wat te doen op de boerderij en het was er altijd gezellig", aldus Brouns. "Tijdens die dagen kan ik mij mijn grootmoeder herinneren als een vrouw die nooit stil zat. Zij stond als eerste op en ging als laatste slapen."
