Commotie over relatie tussen kanker en aspartaam

Vorsers van de Italiaanse Ramazzini-stichting veroorzaken met hun twijfels over de veiligheid van het alomtegenwoordige zoetmiddel aspartaam aardig wat commotie bij de consument. Ze vinden dat het Europese Voedselautoriteit (EFSA) snel de aanvaardbare dagelijkse maximumdosis moet herzien, omdat de stof al in lage hoeveelheden kanker zou veroorzaken bij ratten. Dagelijks nuttigen meer dan 200 miljoen mensen het zoetmiddel in meer dan 6.000 voedingsproducten zoals softdrinks, kauwgom, desserts, yoghurt en allerlei light-producten.

De Europese Voedselautoriteit waarschuwt voor te steile verwachtingen. "Zonder data kunnen we het risico niet inschatten, en na ontvangst van de gegevens zullen er drie tot vijf maanden over de evaluatie gaan. Het gaat om duizenden gegevens over een periode van zeven jaar", zegt Kathryn Knowles, woordvoerster van de Ramazzini-stichting in Bologna.

Enkele dagen geleden reageerden ook de producenten en industriële gebruikers van zoetstoffen. De International Sweeteners Organisation (ISA) verwees naar een geruststellend EFSA-rapport uit 2002. "Vier langetermijnstudies volgens internationale standaarden hebben geen verband gevonden tussen aspartaam en kanker", houdt ze de verbruiker voor. De Ramazzini-stichting heeft zo zijn twijfels bij de degelijkheid en onafhankelijkheid van die studies.

"Tegenstanders zullen inderdaad aanvoeren dat de industrie mogelijk zelf sommige van die studies heeft gefinancierd, zodat de resultaten met de nodige voorzichtigheid moeten worden geïnterpreteerd", zegt Jan Tytgat, toxicoloog aan de KU Leuven. "Ik ben direct gewonnen voor een verlaging van de norm als daar wetenschappelijk gegronde redenen voor zijn", zegt hij. "Men kan niet voorzichtig genoeg zijn, maar men moet ook erkennen dat talloze studies geen kankerverwekkende effecten hebben kunnen aantonen in de proefdieren".

Dat er maar vier deugdelijke studies zouden zijn, zoals de Ramazzini-stichting zegt, klopt volgens Tytgat niet, "al heeft elke studie wel andere klemtonen gelegd, zoals het aantal gebruikte proefdieren en de duur van het onderzoek". Tytgat vraagt zich af of er betrouwbare, wetenschappelijke studies beschikbaar zijn die manifest een oorzakelijk verband kunnen aantonen tussen aspartaam en kanker bij de mens. "Men moet goed beseffen dat kankerverwekkendheid vaak een typisch chronische vorm van toxiciteit is of zelfs een vorm van toxiciteit op lange termijn. Een oorzakelijk verband aantonen tussen oorzaak en gevolg is niet simpel".