Buxusmot zet opmars verder

Sinds enkele weken doet de rups van de buxusmot zich massaal tegoed aan buxusblaadjes. Het diertje liftte enkele jaren geleden mee met een plant uit Azië en heeft zich sindsdien razendsnel verspreid. “Alleen de regio's rond Brugge, Oostende, Ieper, Roeselare en het zuiden van Limburg zijn er nog helemaal van gespaard gebleven”, aldus Wim Veraghtert van Natuurpunt. Daar waar de buxusmot hier en daar paniek zaait, weten professionele siertelers dat de indringer relatief makkelijk biologisch te bestrijden is. 

Omdat de buxusmot in onze streken geen natuurlijke vijanden heeft, plant het dier zich razendsnel voort en palmt het in een recordtijd zowat de helft van het land in. Door het warme weer van enkele weken geleden zijn er in duizenden Vlaamse tuinen eitjes verpopt tot rupsen die zich te goed doen aan de bladeren van de buxusplant. In het slechtste geval paren de buxusmotten meerdere keren per jaar en zorgen ze voor duizenden nakomelingen. Buxusplanten sterven niet van de schade, maar doordat ze al hun blaadjes verliezen moeten kaalgevreten exemplaren om esthetische redenen niet zelden het onderspit delven tegen de spade.

"De containerparken liggen vol met weggesmeten buxussen", zegt Wim Veraghtert, bij Natuurpunt gespecialiseerd in vlinders. "De buxusmot is volop in expansie in Vlaanderen. Het is een kwestie van hooguit enkele jaren vooraleer het dier heel Vlaanderen inpalmt. Met een paar hittegolven op het juiste moment zelfs binnen het jaar.”

Volgens Natuurpunt is het vervangen van de buxus door de gelijkaardige maar motbestendige Japanse hulst op termijn “wellicht de enige manier” om de buxusmot terug te dringen. “Dan hadden ze alle eiken ook maar moeten rooien toen er processierupsen op zaten”, aldus Karel Goossens, voorzitter van de Buxusvereniging België. "Ik heb zelf nog geen rupsen gezien, maar ik houd m'n hart vast. Mocht het zover zijn dan zal ik de beestjes bestrijden met het biologische product Bacillus Thuringiensis.”

“Schade van de rupsen is makkelijk te zien aan de bladeren die aangevreten zijn”, zo geeft siertelersorganisatie AVBS mee. “Soms zie je een soort spinsel en bruine blaadjes, meestal aan een tak. Op één plant kunnen meerdere rupsen voorkomen die naarmate ze groter worden ook meer blaadjes aantasten. Omdat de rups bij ons twee generaties per jaar heeft, is het voldoende de planten te controleren in de perioden met rupsen. De rupsen overwinteren tussen de bladeren in een coconnetje, ze worden terug actief eind april/begin mei, daarna verpoppen ze en verschijnen de nachtvlinders. Deze zorgen voor een tweede generatie rupsen die vooral in augustus actief is.”

Doordat de rupsen momenteel goed zichtbaar zijn is het belangrijk de buxusplanten voldoende te inspecteren en in te grijpen indien nodig, zo tipt AVBS: “Tot de verpopping start, kan je de bladvretende rupsen bestrijden met een biologisch of chemisch gewasbeschermingsmiddel. Zo zijn rupsenmiddelen op basis van spinosad en pyrethrinen voor particulieren te koop. Biologische bacteriepreparaten op basis van Bacillus thurigiensis werken snel en afdoende.”

“Spuit goed binnen de struik en herhaal bij zware aantasting”, aldus nog AVBS, want eens de verpopping begint, naar het einde van mei, kan je verdere verspreiding enkel nog beperken door het wegknippen van haarden samen met de daarin aanwezige rupsen en schade. “Voer spinsels, snoeiafval en rupsen altijd af met het restafval in een goed gesloten zak, zo vermijd je dat rupsen ontsnappen. Volg de plaag tot begin volgende winter verder op, want de buxusmot heeft verschillende generaties per jaar.”