Betere bescherming biologische rijkdom Derde Wereld?

Binnen de Wereldhandelsorganisatie bestaan al enkele jaren regels in verband met intellectuele eigendomsrechten. Een aantal van die regels worden nu heronderhandeld binnen de zogenaamde 'Doha-ontwikkelingsagenda'. De lopende onderhandelingsronde over verdere liberalisering werd zo genoemd omdat het de bedoeling is om de wereldhandel meer ten goede te laten komen aan de ontwikkelingslanden.

In het luik van de intellectuele eigendomsrechten zitten nogal wat punten die van belang zijn voor de ontwikkelingslanden. Bijvoorbeeld het patentrecht op medicijnen. Of bijvoorbeeld de rechten die voortvloeien uit de biodiversiteit.

Internationaal bestaat al het verdrag dat de biodiversiteit wil behouden. De Europese Unie heeft nu op de onderhandelingstafel van de WTO voorstellen gelegd om de regels van de internationale handel compatibel te maken met dat verdrag.

Ontwikkelingslanden -vooral dan die met een tropisch of subtropisch klimaat- hebben een enorme rijkdom aan "bio-bronnen": planten of ander genetisch materiaal waarmee ziekten kunnen bekampt worden of waarmee betere landbouwgewassen gekweekt kunnen worden.

Momenteel kunnen - meestal Westerse - bedrijven dat materiaal en de kennis erover dikwijls gratis verwerken in de producten die ze daarna commercialiseren. Europees commissaris voor handel Pascal Lamy wil hieraan een einde maken door een verplichting in te bouwen om informatie te verstrekken over de herkomst van het biologisch materiaal. Aan de hand van die informatie kunnen de betrokken landen dan eventueel een vergoeding vragen.

Lamy stelt dat zijn voorstel enkel het belang van de ontwikkelingslanden viseert en dat de EU zelf geen betrokken partij is. Ten voordele van de Derde Wereld wil Lamy in de regels van de WTO ook laten inschrijven dat landbouwers die enkel aan overlevingslandbouw doen, gratis gebruik kunnen maken van zaden die beschermd zijn door patenten.