Atlas beschrijft achtergestelde plattelandsbuurten

De stedelijke achterstelling treft uit oogpunt van de ruimtelijke concentratie vijfmaal meer mensen, maar ook op het platteland bestaat verdoken achterstelling. Dat blijkt uit de atlas van achtergestelde buurten. De onderzoekers van het Instituut voor Sociale en Economische Geografie van de K.U.Leuven actualiseerden de vorige atlas, die gebaseerd is op cijfers van 1991. Nieuw in deze versie zijn de gegevens voor het platteland. In de vorige studie waren die nog niet opgenomen.

De opdrachtgever van het vorige onderzoek was de toenmalige minister voor Stedenbeleid Leo Peeters (sp.a). De toenmalige CD&V reageerde prompt dat het platteland onvoldoende aan bod kwam. Het huidige onderzoek werd uitgevoerd in opdracht van de provinciale steunpunten Sociale Planning van de vijf Vlaamse provincies. "De plattelandsachterstelling is verdoken en complex", zegt professor Christiaan Kesteloot. "Er zijn twee soorten van achterstelling op het platteland. Een stedelijkachtige en een meer rurale achterstelling".

"In regionale en kleine steden en grote dorpskernen zoals Diest of Tienen in Vlaams-Brabant zien we soortgelijke problemen als in de (groot)steden. De elementen die daar de achterstelling mee bepalen, zijn het aantal alleenstaanden, het aandeel huurappartementen op de woningmarkt, het aantal jonge gezinnen, autoloze huishoudens en werklozen. Alleenstaanden vormen een belangrijke indicator voor achterstelling omdat het doorgaans gaat om kleinere inkomens en alleenstaande of gescheiden ouders", luidt het.

Wat de plattelandsachterstelling in de meer landelijke buurten betreft, komen enkele regio's expliciet naar voren. In West-Vlaanderen gaat het om de Westhoek en de streek rond Roeselare en Tielt. Voorts het Oost-Vlaamse Meetjesland en de Vlaamse Ardennen. In Antwerpen is plattelandsachterstelling terug te vinden in de Noorderkempen. Ten slotte zijn het Hageland en Pajottenland voor Vlaams-Brabant en Noord- en Zuid Limburg kwetsbare gebieden.

"Plattelandsachterstelling is moeilijk te meten", legt Kesteloot uit. "Het is ook moeilijker geografisch aan te duiden aangezien het om geïsoleerde individuen en huishoudens gaat". Dat heeft ook consequenties voor het beleid. Een gericht doelgroepenbeleid is meer aangewezen dan een territoriale aanpak. Voor het platteland werd gekeken naar het aandeel landbouwers, ouderen, slechte woningen, slechte bereikbaarheid en onvoldoende faciliteiten. Vooral de woningkenmerken blijken doorslaggevend te zijn voor die meer landelijke gebieden. Woningen zonder centrale verwarming, toilet of bad of zonder vaste telefoonaansluiting wijzen op een precaire situatie.(KS)

Meer informatie: Atlas van achtergestelde buurten