Amazone-indianen halen het van blanke boeren

Honderden Amazone-Indianen hebben een beslissing van het Braziliaanse Hooggerechtshof gevierd waardoor het uitgestrekte reservaat Raposa do Sol aan de grens met Venezuela beschermd wordt. Volgens het voorlopige vonnis moeten de blanke boeren er weg. Reeds dertig jaar is er een geschil tussen de indianen die het woud en hun traditionele manier van leven willen beschermen, en blanke boeren die erop uit zijn nieuwe gronden te ontginnen.

Acht van de elf rechters van het Hooggerechtshof hebben ten gunste van de Indianen gestemd. De rijstproducenten moeten daardoor van de gronden van de Indianen verdwijnen. Het proces werd onderbroken omdat een rechter de stukken wil herlezen alvorens zich uit te spreken. Een meerderheid van de rechters heeft niettemin gestemd voor het behoud van de huidige grenzen van het reservaat en voor een verbod van enclaves voor de boeren. Het gebied in kwestie is half zo groot als België. Er leven 19.000 indianen.

De tegenstanders vrezen dat Raposa da Serra do Sol een staat binnen de staat dreigt te worden. In het licht van internationale verdragen inzake inheemse volkeren zou het Braziliaanse leger immers uit het territorium moeten wegblijven en zouden de indianen het laatste woord krijgen in de exploitatie van grond en ondergrond. De Braziliaanse militairen vrezen een verlies van nationale souvereiniteit omdat het betwiste gebied pal tegen Guyana en Venezuela aanleunt. De inheemsen noemen de angst van conservatieven en militairen lulkoek.

Maar naast de raison d'état halen de tegenstanders van de legalisering ook sociaaleconomische argumenten aan. In het reservaat zijn immers enkele honderden rijstboeren actief die op hun beurt werk bieden aan 7.000 indianen. De boeren, die de steun krijgen van één ethnische groep, hebben zich tegen hun nakende uitzetting gewapend, en de jongste maanden kwam het al meermaals tot zware conflicten.

Op een definitief vonnis moeten de inheemsen uit Raposa da Serra do Sol nog enkele maanden wachten. "Als ze al zo lang geduld oefenen, dan kunnen ze dat nu ook nog even", aldus rechter Marco Aurélio Mello.